ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΑ 70ΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΔΣΕ) 1946 - 1949
Εμπνεόμαστε και διδασκόμαστε από την 100χρονη Ιστορία του ΚΚΕ, από την τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ
Η ΚΕ του ΚΚΕ, ολόκληρο το Κόμμα και η ΚΝΕ, τιμάμε φέτος τα 70 χρόνια από την ίδρυση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ).
Το 1946 ήταν η χρονιά κατά την οποία συντελέστηκαν σημαντικά γεγονότα, άμεσα συναρτημένα με τη δημιουργία του ΔΣΕ, όπως:
Η ΚΕ του ΚΚΕ, ολόκληρο το Κόμμα και η ΚΝΕ, τιμάμε φέτος τα 70 χρόνια από την ίδρυση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ).
Το 1946 ήταν η χρονιά κατά την οποία συντελέστηκαν σημαντικά γεγονότα, άμεσα συναρτημένα με τη δημιουργία του ΔΣΕ, όπως:
- Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (12 - 15 Φλεβάρη 1946), που άρχισε ακριβώς ένα χρόνο μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας (12 Φλεβάρη 1945). Η 2η Ολομέλεια, έστω και με αντιφάσεις, ήταν εκείνη που αποφάσισε τη διεξαγωγή του ένοπλου αγώνα.
- Η επίθεση ομάδας ανταρτών στο Σταθμό Χωροφυλακής του Λιτόχωρου, τη νύχτα της 30ής προς 31η Μάρτη 1946, ανήμερα των βουλευτικών εκλογών.
- Η ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών (28 Οκτώβρη 1946), που είναι ουσιαστικά η ημερομηνία ίδρυσης του ΔΣΕ. Η επίσημη μετονομασία έγινε στις 27 Δεκέμβρη 1946, με την έκδοση της Διαταγής του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, η οποία όρισε την «ονομασία των ανταρτικών Σωμάτων σε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΛΛΑΔΟΣ».
Το μνημείο του ΔΣΕ στη Λυκόρραχη
Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν πρόσθετες δυσκολίες στην πάλη. Επιδρούν παραλυτικά, αλλά και αποπροσανατολιστικά στις διαθέσεις των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, παρότι η βαθιά και παρατεταμένη καπιταλιστική οικονομική κρίση στην Ελλάδα, η συντονισμένη εκδήλωσή της παγκοσμίως το 2008, τα ασταθή βήματα ανάκαμψης και η εκδήλωση αλλεπάλληλων κρισιακών φαινομένων στη συνέχεια, αποκαλύπτουν το αδιέξοδο του καπιταλισμού, τον ιστορικά παρωχημένο χαρακτήρα του.
Σε αυτόν τον αρνητικό, για το κομμουνιστικό κίνημα και τους λαούς, πολιτικό συσχετισμό δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα, το ΚΚΕ έδωσε και δίνει σκληρές κοινωνικές και πολιτικές μάχες, ανασυγκροτημένο ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά, έχοντας διαμορφώσει επαναστατική στρατηγική στις σύγχρονες συνθήκες και έχοντας ενισχύσει τα κομμουνιστικά χαρακτηριστικά του.
Το ΚΚΕ έχει απλώσει τις πιο βαθιές ρίζες του στο λαό πρωταρχικά με τους σκληρούς ταξικούς αγώνες πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ιδιαίτερα με τους αιματηρούς αγώνες του σε όλη τη δεκαετία του 1940, όπου περίοπτη θέση κατέχουν εκείνοι και εκείνες που έπεσαν στα βουνά, στα εκτελεστικά αποσπάσματα (Γουδή, Παύλου Μελά κ.α.), στις φυλακές (Αίγινας κ.ά.), στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μακρόνησος κ.ά.), στους τόπους εξορίας.
Ολοι αυτοί οι αγώνες, ιδιαίτερα ο ταξικός αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αποτέλεσαν παράγοντα μεγάλης δύναμης και συνειδητοποίησης της κομμουνιστικής ευθύνης, ώστε το ΚΚΕ να σταθεί όρθιο κατά την αντεπανάσταση του 1989 - 1991, να αντλήσει δυνάμεις, για να διατηρήσει την ιστορική του συνέχεια, να αντιμετωπίσει την επίθεση διάλυσής του από το φραξιονιστικό οπορτουνισμό, που είχε συνενωθεί με τις άλλες σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις του «Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου».
Σε αυτόν τον αρνητικό, για το κομμουνιστικό κίνημα και τους λαούς, πολιτικό συσχετισμό δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα, το ΚΚΕ έδωσε και δίνει σκληρές κοινωνικές και πολιτικές μάχες, ανασυγκροτημένο ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά, έχοντας διαμορφώσει επαναστατική στρατηγική στις σύγχρονες συνθήκες και έχοντας ενισχύσει τα κομμουνιστικά χαρακτηριστικά του.
Το ΚΚΕ έχει απλώσει τις πιο βαθιές ρίζες του στο λαό πρωταρχικά με τους σκληρούς ταξικούς αγώνες πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ιδιαίτερα με τους αιματηρούς αγώνες του σε όλη τη δεκαετία του 1940, όπου περίοπτη θέση κατέχουν εκείνοι και εκείνες που έπεσαν στα βουνά, στα εκτελεστικά αποσπάσματα (Γουδή, Παύλου Μελά κ.α.), στις φυλακές (Αίγινας κ.ά.), στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μακρόνησος κ.ά.), στους τόπους εξορίας.
Ολοι αυτοί οι αγώνες, ιδιαίτερα ο ταξικός αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αποτέλεσαν παράγοντα μεγάλης δύναμης και συνειδητοποίησης της κομμουνιστικής ευθύνης, ώστε το ΚΚΕ να σταθεί όρθιο κατά την αντεπανάσταση του 1989 - 1991, να αντλήσει δυνάμεις, για να διατηρήσει την ιστορική του συνέχεια, να αντιμετωπίσει την επίθεση διάλυσής του από το φραξιονιστικό οπορτουνισμό, που είχε συνενωθεί με τις άλλες σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις του «Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου».
Ταυτόχρονα, το ΚΚΕ έχει την πεποίθηση ότι πραγματική και ουσιαστική τιμή στην Ιστορία του ΔΣΕ και γενικότερα στην ηρωική εκατοντάχρονη πορεία του ως Κομμουνιστικού Κόμματος, αποτελούν τόσο η διδαχή από αυτήν, όσο και η εξαγωγή συμπερασμάτων που ισχυροποιούν την ταξική πάλη σήμερα, τον αγώνα για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Ακριβώς γι' αυτό, η κριτική μελέτη της Ιστορίας του ΚΚΕ βρίσκεται στον αντίποδα της λαθολογίας, αλλά και του οπορτουνιστικού εξωραϊσμού, που αρνείται να βγάλει συμπεράσματα από το ιστορικό παρελθόν.
Η μελέτη της Ιστορίας του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος έχει αποτελέσει για το Κόμμα μας πολύτιμο εφόδιο, για τη διαμόρφωση της στρατηγικής του. Γνώμονα αποτελεί η επιστημονική ανάλυση της καπιταλιστικής πραγματικότητας, που είναι και εγγύηση για να μην οδηγεί η χρονική απόσταση από τα ιστορικά γεγονότα στην εκ του ασφαλούς κριτική, σε απόσπαση από το σύνολο των παραγόντων που τα διαμόρφωσαν.
Το ΚΚΕ δεν κρύβει τις αδυναμίες του υποκειμενικού παράγοντα που επέδρασαν αρνητικά στην έκβαση της πάλης του ΔΣΕ. Θεωρεί άστοχη και αποπροσανατολιστική, και προπαντός αντιεπιστημονική, την απόδοση σε αντικειμενικές αιτίες όλων των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν, τον εξωραϊσμό της πολιτικής του και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Ο τρίχρονος αγώνας του ΔΣΕ υπήρξε δίκαιος, ηρωικός και μεγαλειώδης.
Εξέφραζε τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειονότητας του πληθυσμού ενάντια στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών και καταπιεστών της. Εξέφραζε τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και της βασικής συμμαχικής της δύναμης, της εξαθλιωμένης αγροτιάς και των φτωχών αυτοαπασχολούμενων στρωμάτων των πόλεων. Η αστική κρατική εξουσία γνώρισε τότε τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ίδια την ύπαρξή της. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον εικοστό αιώνα.
Το ΚΚΕ είναι περήφανο για τη στρατιά ηρώων που διαπαιδαγώγησε. Χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες έδωσαν και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών τους, για να πάρει σάρκα και οστά η εποποιία του ΔΣΕ, πολεμώντας και περπατώντας μερόνυχτα, συχνά δίχως τροφή, πολλοί και ξυπόλητοι, στους πάγους και τις θύελλες.
Διδάσκουν, φρονηματίζουν και διαπαιδαγωγούν ηθικά και πολιτικά η δράση και η αυτοθυσία των δεκάδων χιλιάδων νεκρών μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, των τραυματιών, των φυλακισμένων για τη δράση τους στις γραμμές του και για την υπόθεσή του και όλων εκείνων που τίμησαν τα όπλα του αγώνα του στην Ελλάδα και την πολιτική προσφυγιά. Στο μεγαλύτερο μέρος τους ήταν νεολαίοι, οργανωμένοι στη Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ) και την ΕΠΟΝ, αποτελώντας περίπου το 80% της συνολικής δύναμης του ΔΣΕ.
Το ΚΚΕ τιμά όλους εκείνους και εκείνες που πολέμησαν ηρωικά, στο Γράμμο και στο Βίτσι, στην Ηπειρο και στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη και στην Πελοπόννησο, στη Μακεδονία και στη Θράκη, στην Κρήτη, στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου, παντού όπου βρόντηξε «ο Ολυμπος και πάλι».
Ο ΔΣΕ αναμετρήθηκε με την εγχώρια αστική τάξη, με το σύνολο των πολιτικών της δυνάμεων («δεξιών» και «κεντρώων»), με το κράτος τους και με τις συμμαχικές τους δυνάμεις, τα καπιταλιστικά κράτη της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ. Δίχως τη στρατιωτική, οικονομική και πολιτική ενίσχυση των τελευταίων, η αστική τάξη στην Ελλάδα δεν θα μπορούσε να νικήσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία μάχη του Γράμμου, ο ΔΣΕ παρέταξε περίπου 12.500 μαχητές και μαχήτριες με ελαφρύ οπλισμό, ενώ ο κυβερνητικός στρατός υπολογίζεται ότι παρέταξε πάνω από 100.000 άνδρες, διαθέτοντας ακόμα 120 πυροβόλα, πολλά θωρακισμένα και το σύνολο της αεροπορίας. Αυτή η άνιση ταξική αναμέτρηση καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την ηθική και πολιτική αξία, την παρακαταθήκη του ΔΣΕ.
Η μελέτη της Ιστορίας του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος έχει αποτελέσει για το Κόμμα μας πολύτιμο εφόδιο, για τη διαμόρφωση της στρατηγικής του. Γνώμονα αποτελεί η επιστημονική ανάλυση της καπιταλιστικής πραγματικότητας, που είναι και εγγύηση για να μην οδηγεί η χρονική απόσταση από τα ιστορικά γεγονότα στην εκ του ασφαλούς κριτική, σε απόσπαση από το σύνολο των παραγόντων που τα διαμόρφωσαν.
Το ΚΚΕ δεν κρύβει τις αδυναμίες του υποκειμενικού παράγοντα που επέδρασαν αρνητικά στην έκβαση της πάλης του ΔΣΕ. Θεωρεί άστοχη και αποπροσανατολιστική, και προπαντός αντιεπιστημονική, την απόδοση σε αντικειμενικές αιτίες όλων των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν, τον εξωραϊσμό της πολιτικής του και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Ο τρίχρονος αγώνας του ΔΣΕ υπήρξε δίκαιος, ηρωικός και μεγαλειώδης.
Εξέφραζε τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειονότητας του πληθυσμού ενάντια στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών και καταπιεστών της. Εξέφραζε τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και της βασικής συμμαχικής της δύναμης, της εξαθλιωμένης αγροτιάς και των φτωχών αυτοαπασχολούμενων στρωμάτων των πόλεων. Η αστική κρατική εξουσία γνώρισε τότε τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ίδια την ύπαρξή της. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον εικοστό αιώνα.
Το ΚΚΕ είναι περήφανο για τη στρατιά ηρώων που διαπαιδαγώγησε. Χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες έδωσαν και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών τους, για να πάρει σάρκα και οστά η εποποιία του ΔΣΕ, πολεμώντας και περπατώντας μερόνυχτα, συχνά δίχως τροφή, πολλοί και ξυπόλητοι, στους πάγους και τις θύελλες.
Διδάσκουν, φρονηματίζουν και διαπαιδαγωγούν ηθικά και πολιτικά η δράση και η αυτοθυσία των δεκάδων χιλιάδων νεκρών μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, των τραυματιών, των φυλακισμένων για τη δράση τους στις γραμμές του και για την υπόθεσή του και όλων εκείνων που τίμησαν τα όπλα του αγώνα του στην Ελλάδα και την πολιτική προσφυγιά. Στο μεγαλύτερο μέρος τους ήταν νεολαίοι, οργανωμένοι στη Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ) και την ΕΠΟΝ, αποτελώντας περίπου το 80% της συνολικής δύναμης του ΔΣΕ.
Το ΚΚΕ τιμά όλους εκείνους και εκείνες που πολέμησαν ηρωικά, στο Γράμμο και στο Βίτσι, στην Ηπειρο και στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη και στην Πελοπόννησο, στη Μακεδονία και στη Θράκη, στην Κρήτη, στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου, παντού όπου βρόντηξε «ο Ολυμπος και πάλι».
Ο ΔΣΕ αναμετρήθηκε με την εγχώρια αστική τάξη, με το σύνολο των πολιτικών της δυνάμεων («δεξιών» και «κεντρώων»), με το κράτος τους και με τις συμμαχικές τους δυνάμεις, τα καπιταλιστικά κράτη της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ. Δίχως τη στρατιωτική, οικονομική και πολιτική ενίσχυση των τελευταίων, η αστική τάξη στην Ελλάδα δεν θα μπορούσε να νικήσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία μάχη του Γράμμου, ο ΔΣΕ παρέταξε περίπου 12.500 μαχητές και μαχήτριες με ελαφρύ οπλισμό, ενώ ο κυβερνητικός στρατός υπολογίζεται ότι παρέταξε πάνω από 100.000 άνδρες, διαθέτοντας ακόμα 120 πυροβόλα, πολλά θωρακισμένα και το σύνολο της αεροπορίας. Αυτή η άνιση ταξική αναμέτρηση καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την ηθική και πολιτική αξία, την παρακαταθήκη του ΔΣΕ.
Το μνημείο στον ομαδικό τάφο των μαχητών του ΔΣΕ, στη Φλώρινα
Ο ΔΣΕ ήταν λαϊκός στρατός. Στηρίχτηκε στην οργανωτική - πολεμική πείρα του ΕΛΑΣίτικου αγώνα στην Κατοχή και το Δεκέμβρη 1944. Η ΕΑΜική Αντίσταση στην Κατοχή και η κρίσιμη αντικειμενικά ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη είχαν αφήσει μεγάλη αγωνιστική κληρονομιά στη λαϊκή συνείδηση, στις μορφές οργάνωσης και πάλης.
Μεγάλη δύναμη του ΔΣΕ αποτέλεσαν οι δεσμοί του με το λαό, ιδιαίτερα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι φτωχές λαϊκές μάζες ήταν εκείνες που τροφοδότησαν τον ΔΣΕ με κάθε είδους βοήθεια, έμψυχο δυναμικό, τροφή και ρουχισμό, βοήθησαν στην κατασκευή οχυρωματικών έργων, στη συγκέντρωση πληροφοριών, στην οργάνωση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής. Στον ΔΣΕ και στους λαογέννητους θεσμούς οργάνωσης της κοινωνικοπολιτικής ζωής (Λαϊκά Συμβούλια, Λαϊκή Πολιτοφυλακή, Λαϊκά Δικαστήρια), στους χώρους που επικράτησε ο ΔΣΕ, βρήκαν το συμπαραστάτη και τη δύναμη που αντιμετώπιζε πλήθος λαϊκών προβλημάτων, όπως την προστασία των παιδιών τους με τη σωτηρία τους από τους βομβαρδισμούς και τον εξανδραποδισμό, τη μόρφωσή τους με την ίδρυση σχολείων. Γι' αυτούς τους λόγους, το αστικό κράτος προχώρησε στην αναγκαστική μετακίνηση εκατοντάδων χιλιάδων από τα χωριά τους, εκείνους που φαρισαϊκά ονόμασε «ανταρτόπληκτους», προκειμένου να απομονωθεί ο ΔΣΕ από βασικές πηγές της δύναμής του.
Μεγάλη δύναμη του ΔΣΕ αποτέλεσαν οι δεσμοί του με το λαό, ιδιαίτερα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι φτωχές λαϊκές μάζες ήταν εκείνες που τροφοδότησαν τον ΔΣΕ με κάθε είδους βοήθεια, έμψυχο δυναμικό, τροφή και ρουχισμό, βοήθησαν στην κατασκευή οχυρωματικών έργων, στη συγκέντρωση πληροφοριών, στην οργάνωση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής. Στον ΔΣΕ και στους λαογέννητους θεσμούς οργάνωσης της κοινωνικοπολιτικής ζωής (Λαϊκά Συμβούλια, Λαϊκή Πολιτοφυλακή, Λαϊκά Δικαστήρια), στους χώρους που επικράτησε ο ΔΣΕ, βρήκαν το συμπαραστάτη και τη δύναμη που αντιμετώπιζε πλήθος λαϊκών προβλημάτων, όπως την προστασία των παιδιών τους με τη σωτηρία τους από τους βομβαρδισμούς και τον εξανδραποδισμό, τη μόρφωσή τους με την ίδρυση σχολείων. Γι' αυτούς τους λόγους, το αστικό κράτος προχώρησε στην αναγκαστική μετακίνηση εκατοντάδων χιλιάδων από τα χωριά τους, εκείνους που φαρισαϊκά ονόμασε «ανταρτόπληκτους», προκειμένου να απομονωθεί ο ΔΣΕ από βασικές πηγές της δύναμής του.
Στον αντίποδα του αστικού στρατού, χαρακτηριστικό γνώρισμα του ΔΣΕ ήταν ο αγώνας του για το δίκιο του λαού, η αυταπάρνηση και η συνειδητή πειθαρχία. Συνδύαζε τη μαχητική εφαρμογή των διαταγών με τη δημοκρατία των συνελεύσεων σε διάφορες βαθμίδες του, όπου ασκούνταν κριτική των κατώτερων ιεραρχικά προς τους ανώτερους και αντιστρόφως, γινόταν εκτίμηση των πολεμικών επιχειρήσεων με πνεύμα αυτοκριτικής στάσης.
Ο ΔΣΕ ανέδειξε χιλιάδες στρατιωτικούς ηγέτες σε όλες τις βαθμίδες του, όπως οι: Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής), Χαρίλαος Φλωράκης (Γιώτης), Νίκος Τριανταφύλλου, Στέφανος Γκιουζέλης, Πάνος Ζάρας, Κώστας Καραγιώργης, Γιάννης Ποδιάς, Κώστας Κολιγιάννης (Αρβανίτης), Θανάσης Γκένιος (Λασσάνης), Παντελής Βαϊνάς, Γιώργος Ηλιάδης (Σοφιανός), Νίκος Θεοχαρόπουλος (Σκοτίδας), Τάσος Πέτσας, Ρώμας Πέτσος, Γιώργης Βόγιας (Καρτσιώτης), Αντώνης Αγγελούλης (Βρατσάνος), Κοσμάς Σπανός (Αμύντας), Γιώργος Γιαννούλης, Θωμάς Πάλας (Κόζιακας), Δημήτρης Γιαννακούρας (Πέρδικας), Πολυχρόνης Βάης (Αχιλλέας Πετρίτης), Ηλίας Αλευράς, Κώστας Ξυδέας, Μιχάλης Παπαδάμος (Φεραίος), Μανώλης Σταθάκης, Αρίστος Καμαρινός, Κώστας Τσολάκης, Θύμιος Καψής (Ανάποδος), Γιώργος Γιαννούλης, Γιώργος Γεωργιάδης, Φώτης Σγούρος, Γεράσιμος Γρηγοράτος (Αστραπόγιαννος).
Ο ΔΣΕ ανέδειξε χιλιάδες στρατιωτικούς ηγέτες σε όλες τις βαθμίδες του, όπως οι: Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής), Χαρίλαος Φλωράκης (Γιώτης), Νίκος Τριανταφύλλου, Στέφανος Γκιουζέλης, Πάνος Ζάρας, Κώστας Καραγιώργης, Γιάννης Ποδιάς, Κώστας Κολιγιάννης (Αρβανίτης), Θανάσης Γκένιος (Λασσάνης), Παντελής Βαϊνάς, Γιώργος Ηλιάδης (Σοφιανός), Νίκος Θεοχαρόπουλος (Σκοτίδας), Τάσος Πέτσας, Ρώμας Πέτσος, Γιώργης Βόγιας (Καρτσιώτης), Αντώνης Αγγελούλης (Βρατσάνος), Κοσμάς Σπανός (Αμύντας), Γιώργος Γιαννούλης, Θωμάς Πάλας (Κόζιακας), Δημήτρης Γιαννακούρας (Πέρδικας), Πολυχρόνης Βάης (Αχιλλέας Πετρίτης), Ηλίας Αλευράς, Κώστας Ξυδέας, Μιχάλης Παπαδάμος (Φεραίος), Μανώλης Σταθάκης, Αρίστος Καμαρινός, Κώστας Τσολάκης, Θύμιος Καψής (Ανάποδος), Γιώργος Γιαννούλης, Γιώργος Γεωργιάδης, Φώτης Σγούρος, Γεράσιμος Γρηγοράτος (Αστραπόγιαννος).
Στην ανάδειξη στρατιωτικών στελεχών υπογραμμίζεται ο ρόλος των Σχολών Αξιωματικών του ΔΣΕ, που επιπλέον συνέβαλαν στην ανάπτυξη και στη μαχητική του ικανότητα.
Στον ΔΣΕ υπηρέτησαν και αξιωματικοί που προέρχονταν από τον αστικό στρατό, όπως οι: Γιάννης Μαλαγάρης, Γιώργος Σαμαρίδης (Λογοθέτης), Γιάννης Κιλισμανής, Στέφανος Παπαγιάννης, Κώστας Κανελλόπουλος, Παύλος Τομπουλίδης, Νίκος Τερζόγλου (Πύραυλος), Θόδωρος Καλλίνος (Αμάρμπεης), Κώστας Μπασακίδης, Χρήστος Στεφόπουλος, Δημήτρης Τσιτσιπής, Θεοδόσης Ζέρβας, Βασίλης Βενετσανόπουλος, Γιώργος Καλλιανέσης (Μεσσήνης), Γιάννης Μανιάς, Δημήτρης Κούκουρας, Θύμιος Ζούλας, Γιώργος Κατεμής, Κώστας Αντωνόπουλος (Κρόνος), Αλέκος Παπαγεωργίου, Γιώργος Κονταλώνης.
Αποφασιστικός παράγοντας στη λειτουργία του, στην εμψύχωση των μαχητών και μαχητριών του, στη διαπαιδαγώγηση και στην πολιτική στάση τους απέναντι στον άμαχο πληθυσμό, αλλά και στους φαντάρους του αστικού στρατού, ήταν ο ρόλος των Πολιτικών Επιτρόπων.
Αναδείχτηκαν πολλοί Πολιτικοί Επίτροποι. Ενδεικτικά αναφέρονται οι: Νίκος Μπελογιάννης, Γιάννης Σαλάς, Βαγγέλης Ρογκάκος, Γιώργης Ερυθριάδης (Πετρής), Μήτσος Βαμβακάς, Λεωνίδας Στρίγκος, Νίκος Κανακαρίδης (Λάμπρος), Κώστας Λουλές, Κώστας Λαουτάρης, Γιώργος Κλαΐνος, Νιόνιος Τραϊφόρος, Παναγιώτης Υφαντής (Ηρακλής), Κώστας Καρκάνης (Τάκης), Νίκος Κλιάφας, Πέτρος Ιωσηφίδης, Σόνια Ελευθεριάδου, Ροΐδης Μιχαλάκης, Κατίνα - Τσβέτα Ανδρεοπούλου, Ελευθερία Ιωαννίδου, Κοσμάς Μπουκοβίνας, Λυδία Καλαϊτζίδου, Ασπασία Δασκαλοπούλου, Αντώνης Αντωνιάδης (Σίμος), Αριστείδης Θεοχάρης, Χρυσούλα Γκόγκογλου, Γιάννα Τρικαλινού, Μανώλης Φραγκιαδάκης, Μαρία Βέλιου (Παρασκευούλα), Δημήτρης Κύρλας, Μελπομένη Δημανοπούλου, Αθανασία Καλαϊτζίδου.
Στον ΔΣΕ υπηρέτησαν και αξιωματικοί που προέρχονταν από τον αστικό στρατό, όπως οι: Γιάννης Μαλαγάρης, Γιώργος Σαμαρίδης (Λογοθέτης), Γιάννης Κιλισμανής, Στέφανος Παπαγιάννης, Κώστας Κανελλόπουλος, Παύλος Τομπουλίδης, Νίκος Τερζόγλου (Πύραυλος), Θόδωρος Καλλίνος (Αμάρμπεης), Κώστας Μπασακίδης, Χρήστος Στεφόπουλος, Δημήτρης Τσιτσιπής, Θεοδόσης Ζέρβας, Βασίλης Βενετσανόπουλος, Γιώργος Καλλιανέσης (Μεσσήνης), Γιάννης Μανιάς, Δημήτρης Κούκουρας, Θύμιος Ζούλας, Γιώργος Κατεμής, Κώστας Αντωνόπουλος (Κρόνος), Αλέκος Παπαγεωργίου, Γιώργος Κονταλώνης.
Αποφασιστικός παράγοντας στη λειτουργία του, στην εμψύχωση των μαχητών και μαχητριών του, στη διαπαιδαγώγηση και στην πολιτική στάση τους απέναντι στον άμαχο πληθυσμό, αλλά και στους φαντάρους του αστικού στρατού, ήταν ο ρόλος των Πολιτικών Επιτρόπων.
Αναδείχτηκαν πολλοί Πολιτικοί Επίτροποι. Ενδεικτικά αναφέρονται οι: Νίκος Μπελογιάννης, Γιάννης Σαλάς, Βαγγέλης Ρογκάκος, Γιώργης Ερυθριάδης (Πετρής), Μήτσος Βαμβακάς, Λεωνίδας Στρίγκος, Νίκος Κανακαρίδης (Λάμπρος), Κώστας Λουλές, Κώστας Λαουτάρης, Γιώργος Κλαΐνος, Νιόνιος Τραϊφόρος, Παναγιώτης Υφαντής (Ηρακλής), Κώστας Καρκάνης (Τάκης), Νίκος Κλιάφας, Πέτρος Ιωσηφίδης, Σόνια Ελευθεριάδου, Ροΐδης Μιχαλάκης, Κατίνα - Τσβέτα Ανδρεοπούλου, Ελευθερία Ιωαννίδου, Κοσμάς Μπουκοβίνας, Λυδία Καλαϊτζίδου, Ασπασία Δασκαλοπούλου, Αντώνης Αντωνιάδης (Σίμος), Αριστείδης Θεοχάρης, Χρυσούλα Γκόγκογλου, Γιάννα Τρικαλινού, Μανώλης Φραγκιαδάκης, Μαρία Βέλιου (Παρασκευούλα), Δημήτρης Κύρλας, Μελπομένη Δημανοπούλου, Αθανασία Καλαϊτζίδου.
Απόδοση τιμής στην Ηλέκτρα Αποστόλου και την Ειρήνη Γκίνη
H ιδεολογικοπολιτική δουλειά στον ΔΣΕ υπηρέτησε το στρατιωτικοπολιτικό στόχο του.
Αξιόλογη ήταν η εκδοτική δραστηριότητα. Εκδίδονταν τα έντυπα: «Εξόρμηση», «Προς τη Νίκη», «Δημοκρατικός Στρατός», «Νέος Μαχητής», «Αγροτικός Αγώνας», «Μαχήτρια», «Αγωνίστρια», «Παρτιζάνα» και άλλα. Πέρα από το κεντρικό τυπογραφείο του ΔΣΕ, κάθε Αρχηγείο Μεραρχίας έβγαζε καθημερινό δελτίο ειδήσεων και την εφημερίδα του. Ξεχωριστές εφημερίδες εκδίδονταν στη γλώσσα των Σλαβομακεδόνων, αλλά και των Μουσουλμάνων της Θράκης.
Εξάλλου, την περίοδο αυτή, κυκλοφορούσαν παράνομα: Στην Αθήνα και τον Πειραιά, ο «Ριζοσπάστης». Στη Θεσσαλονίκη, η «Λαϊκή Φωνή». Στο Βόλο, η «Λευτεριά». Στη Λάρισα, η «Λαϊκή Φωνή». Παράνομες κομματικές εφημερίδες κυκλοφορούσαν και σε άλλες περιοχές, όπως ο «Μωρηάς» στην Πελοπόννησο, οι «Γκιναίοι» στη Σάμο κ.ά.
Επίσης, συγκροτήθηκε το εκδοτικό «Ελεύθερη Ελλάδα», που εξέδωσε εκατοντάδες βιβλία σε χιλιάδες αντίτυπα.
Από τον Ιούλη του 1947 εξέπεμπε αρχικά από το Βελιγράδι και στη συνέχεια από το Βουκουρέστι ο ραδιοφωνικός σταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα», με κομματική υπεύθυνη την Αφροδίτη Νοδάρα (Ελένη Μακρή), συντάκτες τους Γιώργη Αγγουράκη (Αλέκος Ψηλορείτης), Περικλή Καλοδίκη, Δημήτρη Χατζή, Μαριάννα Βεάκη και εκφωνητές τους Τάκη Λειβαδά και Γιάννα Καλοδίκη.
Αξιόλογη ήταν η εκδοτική δραστηριότητα. Εκδίδονταν τα έντυπα: «Εξόρμηση», «Προς τη Νίκη», «Δημοκρατικός Στρατός», «Νέος Μαχητής», «Αγροτικός Αγώνας», «Μαχήτρια», «Αγωνίστρια», «Παρτιζάνα» και άλλα. Πέρα από το κεντρικό τυπογραφείο του ΔΣΕ, κάθε Αρχηγείο Μεραρχίας έβγαζε καθημερινό δελτίο ειδήσεων και την εφημερίδα του. Ξεχωριστές εφημερίδες εκδίδονταν στη γλώσσα των Σλαβομακεδόνων, αλλά και των Μουσουλμάνων της Θράκης.
Εξάλλου, την περίοδο αυτή, κυκλοφορούσαν παράνομα: Στην Αθήνα και τον Πειραιά, ο «Ριζοσπάστης». Στη Θεσσαλονίκη, η «Λαϊκή Φωνή». Στο Βόλο, η «Λευτεριά». Στη Λάρισα, η «Λαϊκή Φωνή». Παράνομες κομματικές εφημερίδες κυκλοφορούσαν και σε άλλες περιοχές, όπως ο «Μωρηάς» στην Πελοπόννησο, οι «Γκιναίοι» στη Σάμο κ.ά.
Επίσης, συγκροτήθηκε το εκδοτικό «Ελεύθερη Ελλάδα», που εξέδωσε εκατοντάδες βιβλία σε χιλιάδες αντίτυπα.
Από τον Ιούλη του 1947 εξέπεμπε αρχικά από το Βελιγράδι και στη συνέχεια από το Βουκουρέστι ο ραδιοφωνικός σταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα», με κομματική υπεύθυνη την Αφροδίτη Νοδάρα (Ελένη Μακρή), συντάκτες τους Γιώργη Αγγουράκη (Αλέκος Ψηλορείτης), Περικλή Καλοδίκη, Δημήτρη Χατζή, Μαριάννα Βεάκη και εκφωνητές τους Τάκη Λειβαδά και Γιάννα Καλοδίκη.
Η διαφώτιση εκφράστηκε και με ιδεολογικά μαθήματα, διαλέξεις και ομιλίες στους μαχητές και τις μαχήτριες του ΔΣΕ, που επικεντρώνονταν στην ανύψωση του ηθικού, αλλά και στην ενημέρωση για τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις και τα καθήκοντα του ΔΣΕ. Ακόμα, πραγματοποιούνταν μαθήματα για το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του ΚΚΕ.
Στα χωριά και τις πόλεις, τμήματα του ΔΣΕ σκορπούσαν έντυπο υλικό ή το τοιχοκολλούσαν. Αξιοποιήθηκαν και οι τηλεβόες, με τους οποίους τα τμήματα του ΔΣΕ απευθύνονταν και στους στρατιώτες του αστικού στρατού, καλώντας τους να μην πολεμούν ενάντια στον αγωνιζόμενο λαό.
Οποτε επέτρεπαν οι συνθήκες, ειδικότερα στις επετείους, στα διάφορα τμήματα του ΔΣΕ, αλλά και στις ελεύθερες περιοχές, διοργανώνονταν ψυχαγωγικές βραδιές με θεατρικά σκετς, απαγγελίες ποιημάτων και τραγούδια. Είχαν οργανωθεί θίασος και κινηματογραφικό συνεργείο.
Για την οργάνωση και τη διεξαγωγή της πολιτικής διαφώτισης είχε συγκροτηθεί Γραφείο Διαφώτισης στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ. Στην κεντρική διαφώτιση συμμετείχαν, ανάμεσα σε άλλους, οι: Τάκης Μαμάτσης, Παναγιώτης Μαυρομάτης, Ζήνων Ζορζοβίλης, Παρίσης Αγγελίδης, Βάσος Γεωργίου, Νίκος Σιμιτζής, Πασχάλης Πασχαλέφσκι, Απόστολος Σπήλιος.
Σημαντική ήταν η συμμετοχή των γυναικών στη δράση του ΔΣΕ, οι οποίες αποτελούσαν περίπου το 1/4 της συνολικής του δύναμης.
Χίλιες είκοσι επτά (1.027) γυναίκες αναδείχτηκαν στο βαθμό του αξιωματικού και υπαξιωματικού του ΔΣΕ.
Στα τέλη του 1948, πάνω από το 20% της σύνθεσης των λαϊκών οργάνων ήταν γυναίκες.
Στις τότε συνθήκες της Ελλάδας, αλλά και ευρύτερα, όπου κυριαρχούσε η αντιδραστική αντίληψη για την κατωτερότητα του γυναικείου φύλου και όπου η ανισοτιμία της γυναίκας ήταν θεσμικά κατοχυρωμένη (δεν είχε ακόμα ούτε δικαίωμα ψήφου), ο ΔΣΕ εξύψωσε την εργάτρια και την κοπέλα του χωριού σε πρωταγωνίστρια των πολιτικών εξελίξεων, που άνοιγε το δρόμο για μια καλύτερη ζωή. Η γυναίκα στον ΔΣΕ αποδείχθηκε ισάξια με τον άνδρα συναγωνιστή της. Σε αυτό συνέβαλε η ειδική δουλειά για τις γυναίκες που γινόταν στις γραμμές του ΔΣΕ και εκφράστηκε με τη δημιουργία της «Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών», της οποίας πρόεδρος ήταν αρχικά η Χρύσα Χατζηβασιλείου και στη συνέχεια η Ρούλα Κουκούλου.
Στα χωριά και τις πόλεις, τμήματα του ΔΣΕ σκορπούσαν έντυπο υλικό ή το τοιχοκολλούσαν. Αξιοποιήθηκαν και οι τηλεβόες, με τους οποίους τα τμήματα του ΔΣΕ απευθύνονταν και στους στρατιώτες του αστικού στρατού, καλώντας τους να μην πολεμούν ενάντια στον αγωνιζόμενο λαό.
Οποτε επέτρεπαν οι συνθήκες, ειδικότερα στις επετείους, στα διάφορα τμήματα του ΔΣΕ, αλλά και στις ελεύθερες περιοχές, διοργανώνονταν ψυχαγωγικές βραδιές με θεατρικά σκετς, απαγγελίες ποιημάτων και τραγούδια. Είχαν οργανωθεί θίασος και κινηματογραφικό συνεργείο.
Για την οργάνωση και τη διεξαγωγή της πολιτικής διαφώτισης είχε συγκροτηθεί Γραφείο Διαφώτισης στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ. Στην κεντρική διαφώτιση συμμετείχαν, ανάμεσα σε άλλους, οι: Τάκης Μαμάτσης, Παναγιώτης Μαυρομάτης, Ζήνων Ζορζοβίλης, Παρίσης Αγγελίδης, Βάσος Γεωργίου, Νίκος Σιμιτζής, Πασχάλης Πασχαλέφσκι, Απόστολος Σπήλιος.
Σημαντική ήταν η συμμετοχή των γυναικών στη δράση του ΔΣΕ, οι οποίες αποτελούσαν περίπου το 1/4 της συνολικής του δύναμης.
Χίλιες είκοσι επτά (1.027) γυναίκες αναδείχτηκαν στο βαθμό του αξιωματικού και υπαξιωματικού του ΔΣΕ.
Στα τέλη του 1948, πάνω από το 20% της σύνθεσης των λαϊκών οργάνων ήταν γυναίκες.
Στις τότε συνθήκες της Ελλάδας, αλλά και ευρύτερα, όπου κυριαρχούσε η αντιδραστική αντίληψη για την κατωτερότητα του γυναικείου φύλου και όπου η ανισοτιμία της γυναίκας ήταν θεσμικά κατοχυρωμένη (δεν είχε ακόμα ούτε δικαίωμα ψήφου), ο ΔΣΕ εξύψωσε την εργάτρια και την κοπέλα του χωριού σε πρωταγωνίστρια των πολιτικών εξελίξεων, που άνοιγε το δρόμο για μια καλύτερη ζωή. Η γυναίκα στον ΔΣΕ αποδείχθηκε ισάξια με τον άνδρα συναγωνιστή της. Σε αυτό συνέβαλε η ειδική δουλειά για τις γυναίκες που γινόταν στις γραμμές του ΔΣΕ και εκφράστηκε με τη δημιουργία της «Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών», της οποίας πρόεδρος ήταν αρχικά η Χρύσα Χατζηβασιλείου και στη συνέχεια η Ρούλα Κουκούλου.
«τραβήξανε ψηλά, πολύ ψηλά, δύσκολο πια να χαμηλώσουν» (Γιάννης Ρίτσος)
Οι γυναίκες στον ΔΣΕ προκαλούσαν δέος στον πολλαπλάσιο και καλύτερα εξοπλισμένο αστικό ανδρικό στρατό. Ο «δοξασμένος» ελληνικός - αγγλικός - αμερικανικός στρατός ένιωθε ταπεινωμένος, όταν οι γυναίκες του ΔΣΕ, μαζί με τους άνδρες, κέρδιζαν μάχες κλονίζοντας το ηθικό του. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες προσέφεραν στη Λαϊκή Πολιτοφυλακή και στα μετόπισθεν του εχθρού, με το σκόρπισμα προκηρύξεων, τη μετάδοση ειδήσεων, την οργάνωση λαϊκών διαμαρτυριών, αλλά και ως σύνδεσμοι ή συγκεντρώνοντας πληροφορίες.
Ο ΔΣΕ ανέδειξε χιλιάδες ηρωίδες, απλές μαχήτριες ή και με την ευθύνη του στρατιωτικού διοικητή και του Πολιτικού Επιτρόπου. Από τις φωτεινές μορφές των γυναικών μαχητριών είναι αδύνατο να ξεχωριστεί μία, γιατί οι φαινομενικά ξεχωριστές ιστορίες αίματος, αυτοθυσίας, πίστης στα ιδανικά, ενώνονται σε μία ενιαία ιστορία, εκείνη των χιλιάδων ανδρών και γυναικών που τίμησαν το ΚΚΕ, στρατεύτηκαν στον ΔΣΕ, έζησαν και θυσιάστηκαν ηρωικά για το λαό.
Εκπρόσωποί τους στα βουνά και στις πόλεις οι τιμημένες νεκρές ηρωίδες του ΚΚΕ: Ειρήνη - Μίρκα Γκίνη, Βαγγελίτσα Κουσιάντζα, Αθηνά Μπενέκου, Βαγγελιώ Κλάδου, Μαρία Μποράκη, Μαρία Λιουδάκη, Αντζουλέτα Μερκούρη, Διονυσία Γρηγοράτου, Ελένη Οικονόμου, Ιορδάνα Σλατνίκου, Γερμανία Παΐκου, Τασία Κωνσταντινίδου, Ελένη Χρόνη, Περιστέρα Βλάχου, Πολυξένη Κανονίδου, Κούλα Ελευθεριάδου, Ισμήνη Σιδηροπούλου, η τσιγγάνα Μαγδαληνή Παναγιωτίδου και χιλιάδες άλλες.
Αναντικατάστατη υπήρξε στον αγώνα του ΔΣΕ η συμβολή της Υγειονομικής Υπηρεσίας του. Στην αρχή της οργάνωσής της στερούνταν γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και τα πιο στοιχειώδη μέσα. Χρησιμοποιούνταν πανιά και πουκάμισα για γάζες, ενώ για βαμβάκι αυτό που έβγαζε ο λαός των χωριών απ' τα μαξιλάρια και τα παπλώματά του.
Ο ΔΣΕ ανέδειξε χιλιάδες ηρωίδες, απλές μαχήτριες ή και με την ευθύνη του στρατιωτικού διοικητή και του Πολιτικού Επιτρόπου. Από τις φωτεινές μορφές των γυναικών μαχητριών είναι αδύνατο να ξεχωριστεί μία, γιατί οι φαινομενικά ξεχωριστές ιστορίες αίματος, αυτοθυσίας, πίστης στα ιδανικά, ενώνονται σε μία ενιαία ιστορία, εκείνη των χιλιάδων ανδρών και γυναικών που τίμησαν το ΚΚΕ, στρατεύτηκαν στον ΔΣΕ, έζησαν και θυσιάστηκαν ηρωικά για το λαό.
Εκπρόσωποί τους στα βουνά και στις πόλεις οι τιμημένες νεκρές ηρωίδες του ΚΚΕ: Ειρήνη - Μίρκα Γκίνη, Βαγγελίτσα Κουσιάντζα, Αθηνά Μπενέκου, Βαγγελιώ Κλάδου, Μαρία Μποράκη, Μαρία Λιουδάκη, Αντζουλέτα Μερκούρη, Διονυσία Γρηγοράτου, Ελένη Οικονόμου, Ιορδάνα Σλατνίκου, Γερμανία Παΐκου, Τασία Κωνσταντινίδου, Ελένη Χρόνη, Περιστέρα Βλάχου, Πολυξένη Κανονίδου, Κούλα Ελευθεριάδου, Ισμήνη Σιδηροπούλου, η τσιγγάνα Μαγδαληνή Παναγιωτίδου και χιλιάδες άλλες.
Αναντικατάστατη υπήρξε στον αγώνα του ΔΣΕ η συμβολή της Υγειονομικής Υπηρεσίας του. Στην αρχή της οργάνωσής της στερούνταν γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και τα πιο στοιχειώδη μέσα. Χρησιμοποιούνταν πανιά και πουκάμισα για γάζες, ενώ για βαμβάκι αυτό που έβγαζε ο λαός των χωριών απ' τα μαξιλάρια και τα παπλώματά του.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης μιλώντας σε στελέχη του ΔΣΕ
Με την ακούραστη προσπάθεια μαχητών και υποστηρικτών του ΔΣΕ χτίστηκαν νοσοκομεία, το μεγαλύτερο στην Ασπρη Πέτρα του Γράμμου, καθώς και στην περιοχή των Πρεσπών, στον Ταΰγετο, στο Βίτσι, στα Ψιανά, στο Ζαγόρι, στη Σπινάσα και σε πολλές ακόμα περιοχές. Χτίστηκαν θάλαμοι ακόμα και με κορμούς δέντρων.
Παράλληλα, αντιμετωπίστηκε, όσο αυτό ήταν δυνατό, η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, με την οργάνωση Σχολών. Από τη Σχολή Μεσαίων Υγειονομικών Στελεχών του ΔΣΕ αποφοίτησαν συνολικά 152 και ονομάστηκαν Ανθυπολοχαγοί της Υγειονομικής Υπηρεσίας. Αργότερα, ακολούθησε νέα σειρά με άλλους 75. Από τη Σχολή Νοσοκόμων αποφοίτησαν πάνω από 300 άντρες και γυναίκες.
Στην οργάνωση και λειτουργία της Υγειονομικής Υπηρεσίας του ΔΣΕ είχαν αποφασιστική συμβολή οι γιατροί και ορισμένοι φοιτητές Ιατρικής. Ανάμεσά τους ο καθηγητής της Ιατρικής Πέτρος Κόκκαλης, οι γιατροί Γιώργος Τζαμαλούκας, Νώντας Σακελλαρίου, Νίκος Κοκουλιός ή Παλιούρας (χρονικά ο πρώτος γιατρός στον ΔΣΕ), Γιώργος Νεδέλκος, Τάκης Σκύφτης, Βασίλης Δαδαλιάρης, Αυγή Κτενά, Καίτη Νικολέττου - Γκιζέλη, Καίτη Ποτήρη, Βασιλική Κριτσίκη, η φοιτήτρια Πάτρα Μονά ή Σπέγγου. Συνέβαλαν, επίσης, εθελοντές γιατροί από άλλες χώρες, όπως ο Ούγγρος γιατρός Τιμπόρ, αλλά και γιατροί του αστικού στρατού που προσχώρησαν στον ΔΣΕ, όπως ο Παναγιώτης Πετρόπουλος.
Οι λιγοστοί γιατροί, με τη βοήθεια του υγειονομικού και άλλου προσωπικού, παρά τις τρομακτικές ελλείψεις, την πλήρη απουσία των κατάλληλων συνθηκών που απαιτούσε το έργο τους, επιτέλεσαν άθλους, διεξάγοντας μια συνεχή πάλη ενάντια στο θάνατο. Κατάφεραν να περιθάλψουν και να σώσουν τη ζωή χιλιάδων μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ. Μόνο στο χώρο Γράμμου - Βίτσι περιέθαλψαν συνολικά περί τους 12.000 μαχητές και μαχήτριες.
Παράλληλα, αντιμετωπίστηκε, όσο αυτό ήταν δυνατό, η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, με την οργάνωση Σχολών. Από τη Σχολή Μεσαίων Υγειονομικών Στελεχών του ΔΣΕ αποφοίτησαν συνολικά 152 και ονομάστηκαν Ανθυπολοχαγοί της Υγειονομικής Υπηρεσίας. Αργότερα, ακολούθησε νέα σειρά με άλλους 75. Από τη Σχολή Νοσοκόμων αποφοίτησαν πάνω από 300 άντρες και γυναίκες.
Στην οργάνωση και λειτουργία της Υγειονομικής Υπηρεσίας του ΔΣΕ είχαν αποφασιστική συμβολή οι γιατροί και ορισμένοι φοιτητές Ιατρικής. Ανάμεσά τους ο καθηγητής της Ιατρικής Πέτρος Κόκκαλης, οι γιατροί Γιώργος Τζαμαλούκας, Νώντας Σακελλαρίου, Νίκος Κοκουλιός ή Παλιούρας (χρονικά ο πρώτος γιατρός στον ΔΣΕ), Γιώργος Νεδέλκος, Τάκης Σκύφτης, Βασίλης Δαδαλιάρης, Αυγή Κτενά, Καίτη Νικολέττου - Γκιζέλη, Καίτη Ποτήρη, Βασιλική Κριτσίκη, η φοιτήτρια Πάτρα Μονά ή Σπέγγου. Συνέβαλαν, επίσης, εθελοντές γιατροί από άλλες χώρες, όπως ο Ούγγρος γιατρός Τιμπόρ, αλλά και γιατροί του αστικού στρατού που προσχώρησαν στον ΔΣΕ, όπως ο Παναγιώτης Πετρόπουλος.
Οι λιγοστοί γιατροί, με τη βοήθεια του υγειονομικού και άλλου προσωπικού, παρά τις τρομακτικές ελλείψεις, την πλήρη απουσία των κατάλληλων συνθηκών που απαιτούσε το έργο τους, επιτέλεσαν άθλους, διεξάγοντας μια συνεχή πάλη ενάντια στο θάνατο. Κατάφεραν να περιθάλψουν και να σώσουν τη ζωή χιλιάδων μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ. Μόνο στο χώρο Γράμμου - Βίτσι περιέθαλψαν συνολικά περί τους 12.000 μαχητές και μαχήτριες.
Στο αμπρί όπου έγινε η Συνδιάσκεψη των Γυναικών στον Πυξό της Πρέσπας
Οσα κατόρθωσαν οι γιατροί και οι υγειονομικοί του ΔΣΕ πήγαζαν απ' την πίστη στο δίκιο του αγώνα του. Πολλοί θυσιάστηκαν, ιδιαίτερα από τους τραυματιοφορείς, που μεγάλος αριθμός τους ήταν γυναίκες, αλλά και γιατροί.
Ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ συμμετείχαν και άνθρωποι των επιστημών, των Γραμμάτων και των Τεχνών, όπως οι λογοτέχνες Δημήτρης Χατζής, Φώτης Αγγουλές, Γιώργης Σεβαστίκογλου, Τάκης Αδάμος, Γιώργης Λαμπρινός, Δημήτρης Ραβάνης - Ρεντής, Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, Αλέξης Πάρνης, Νίκος Κυτόπουλος, Κώστας Πουρνάρας (Μπόσης), Ανθος Φιλήτας (Ανθιμος Χατζηανθίμου), Βασίλης Πηγής, Νίκος Παπανδρέου, ο ιστορικός Γιώργης Ζωίδης, ο σκηνοθέτης Μάνος Ζαχαρίας, ο οπερατέρ και φωτογράφος Απόστολος Μουσούρης, οι ηθοποιοί Γιάννης Βεάκης, Αντώνης Γιαννίδης, οι εικαστικοί Γιώργος Δήμου, Γιώργος Γούλας και άλλοι.
Στάθηκαν δίπλα και βοήθησαν τον ΔΣΕ από χώρες του εξωτερικού όπου βρίσκονταν, ο γλύπτης Μέμος Μακρής, ο φιλόλογος Γιώργης Αθανασιάδης, οι λογοτέχνες Ελλη Αλεξίου, Μέλπω Αξιώτη, Θεοδόσης Πιερίδης, Ελλη Λαμπρίδη, Θράσος Καστανάκης και πολλοί ακόμα.
Στο πλευρό του ΔΣΕ βρίσκονταν από κάθε μετερίζι, όπως αυτό των εξοριών, των φυλακών, των διώξεων ή άλλο, ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, μια πλειάδα συγγραφέων και ποιητών, όπως οι Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης, Αγγελος Σικελιανός, Τάσος Λειβαδίτης, Θέμος Κορνάρος, Κώστας Γιαννόπουλος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Μανώλης Αναγνωστάκης, Βικτωρία Θεοδώρου, Διδώ Σωτηρίου, Ανδρέας Φραγκιάς, Μιχάλης Κατσαρός, Στρατής Δούκας, Γιώργος Κοτζιούλας, Μενέλαος Λουντέμης, Νίκος Καρούζος, Νίκος Καββαδίας, Γιώργος Βαλέτας, Κώστας Καλατζής (Θεσσαλός), Αλκη Ζέη, Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο χαράκτης Α. Τάσσος, οι εικαστικοί Γιώργης Φαρσακίδης, Γιάννης Στεφανίδης, Βάλιας Σεμερτζίδης, Βασίλης Αρμάος, Δημήτρης Γιολδάσης, Θωμάς Μώλος, Χρήστος Δαγκλής, Βασίλης Βλασίδης, Βάσω Κατράκη, Κατερίνα Χαριάτη - Σισμάνη, ο μουσικοκριτικός Φοίβος Ανωγειανάκης, ο μουσικοσυνθέτης Αλέκος Ξένος, ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος, ο καθηγητής πανεπιστημίου Γιάννης Ιμβριώτης, η παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη, ο κριτικός τέχνης Μάρκος Αυγέρης, οι ιστορικοί Γιάννης Κορδάτος και Δημήτρης Φωτιάδης, οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης, Αλέκα Παΐζη, Τζαβαλάς Καρούσος, Τίτος Βανδής, Ασπασία Παπαθανασίου, Ολυμπία Παπαδούκα, Μαλαίνα Ανουσάκη, Αργυρώ Βόκοβιτς, Καίτη Ντιριντάουα, Ταϋγέτη, Νίκος Φέρμας, Γιώργος Γιολάσης, Κώστας Μπαλαδήμας, η ηθοποιός και λογοτέχνης Ζωρζ Σαρή, ο στιχουργός Κώστας Βίρβος, ο μουσικοσυνθέτης Θόδωρος Δερβενιώτης και πολλοί άλλοι.
Ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ συμμετείχαν και άνθρωποι των επιστημών, των Γραμμάτων και των Τεχνών, όπως οι λογοτέχνες Δημήτρης Χατζής, Φώτης Αγγουλές, Γιώργης Σεβαστίκογλου, Τάκης Αδάμος, Γιώργης Λαμπρινός, Δημήτρης Ραβάνης - Ρεντής, Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, Αλέξης Πάρνης, Νίκος Κυτόπουλος, Κώστας Πουρνάρας (Μπόσης), Ανθος Φιλήτας (Ανθιμος Χατζηανθίμου), Βασίλης Πηγής, Νίκος Παπανδρέου, ο ιστορικός Γιώργης Ζωίδης, ο σκηνοθέτης Μάνος Ζαχαρίας, ο οπερατέρ και φωτογράφος Απόστολος Μουσούρης, οι ηθοποιοί Γιάννης Βεάκης, Αντώνης Γιαννίδης, οι εικαστικοί Γιώργος Δήμου, Γιώργος Γούλας και άλλοι.
Στάθηκαν δίπλα και βοήθησαν τον ΔΣΕ από χώρες του εξωτερικού όπου βρίσκονταν, ο γλύπτης Μέμος Μακρής, ο φιλόλογος Γιώργης Αθανασιάδης, οι λογοτέχνες Ελλη Αλεξίου, Μέλπω Αξιώτη, Θεοδόσης Πιερίδης, Ελλη Λαμπρίδη, Θράσος Καστανάκης και πολλοί ακόμα.
Στο πλευρό του ΔΣΕ βρίσκονταν από κάθε μετερίζι, όπως αυτό των εξοριών, των φυλακών, των διώξεων ή άλλο, ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, μια πλειάδα συγγραφέων και ποιητών, όπως οι Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης, Αγγελος Σικελιανός, Τάσος Λειβαδίτης, Θέμος Κορνάρος, Κώστας Γιαννόπουλος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Μανώλης Αναγνωστάκης, Βικτωρία Θεοδώρου, Διδώ Σωτηρίου, Ανδρέας Φραγκιάς, Μιχάλης Κατσαρός, Στρατής Δούκας, Γιώργος Κοτζιούλας, Μενέλαος Λουντέμης, Νίκος Καρούζος, Νίκος Καββαδίας, Γιώργος Βαλέτας, Κώστας Καλατζής (Θεσσαλός), Αλκη Ζέη, Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο χαράκτης Α. Τάσσος, οι εικαστικοί Γιώργης Φαρσακίδης, Γιάννης Στεφανίδης, Βάλιας Σεμερτζίδης, Βασίλης Αρμάος, Δημήτρης Γιολδάσης, Θωμάς Μώλος, Χρήστος Δαγκλής, Βασίλης Βλασίδης, Βάσω Κατράκη, Κατερίνα Χαριάτη - Σισμάνη, ο μουσικοκριτικός Φοίβος Ανωγειανάκης, ο μουσικοσυνθέτης Αλέκος Ξένος, ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος, ο καθηγητής πανεπιστημίου Γιάννης Ιμβριώτης, η παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη, ο κριτικός τέχνης Μάρκος Αυγέρης, οι ιστορικοί Γιάννης Κορδάτος και Δημήτρης Φωτιάδης, οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης, Αλέκα Παΐζη, Τζαβαλάς Καρούσος, Τίτος Βανδής, Ασπασία Παπαθανασίου, Ολυμπία Παπαδούκα, Μαλαίνα Ανουσάκη, Αργυρώ Βόκοβιτς, Καίτη Ντιριντάουα, Ταϋγέτη, Νίκος Φέρμας, Γιώργος Γιολάσης, Κώστας Μπαλαδήμας, η ηθοποιός και λογοτέχνης Ζωρζ Σαρή, ο στιχουργός Κώστας Βίρβος, ο μουσικοσυνθέτης Θόδωρος Δερβενιώτης και πολλοί άλλοι.
Στο πλευρό του ΔΣΕ βρίσκονταν από κάθε μετερίζι, όπως αυτό των εξοριών, των φυλακών, των διώξεων ή άλλο, ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, μια πλειάδα συγγραφέων και ποιητών, όπως οι Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης, Αγγελος Σικελιανός, Τάσος Λειβαδίτης, Θέμος Κορνάρος, Κώστας Γιαννόπουλος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Μανώλης Αναγνωστάκης, Βικτωρία Θεοδώρου, Διδώ Σωτηρίου, Ανδρέας Φραγκιάς, Μιχάλης Κατσαρός, Στρατής Δούκας, Γιώργος Κοτζιούλας, Μενέλαος Λουντέμης, Νίκος Καρούζος, Νίκος Καββαδίας, Γιώργος Βαλέτας, Κώστας Καλατζής (Θεσσαλός), Αλκη Ζέη, Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο χαράκτης Α. Τάσσος, οι εικαστικοί Γιώργης Φαρσακίδης, Γιάννης Στεφανίδης, Βάλιας Σεμερτζίδης, Βασίλης Αρμάος, Δημήτρης Γιολδάσης, Θωμάς Μώλος, Χρήστος Δαγκλής, Βασίλης Βλασίδης, Βάσω Κατράκη, Κατερίνα Χαριάτη - Σισμάνη, ο μουσικοκριτικός Φοίβος Ανωγειανάκης, ο μουσικοσυνθέτης Αλέκος Ξένος, ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος, ο καθηγητής πανεπιστημίου Γιάννης Ιμβριώτης, η παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη, ο κριτικός τέχνης Μάρκος Αυγέρης, οι ιστορικοί Γιάννης Κορδάτος και Δημήτρης Φωτιάδης, οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης, Αλέκα Παΐζη, Τζαβαλάς Καρούσος, Τίτος Βανδής, Ασπασία Παπαθανασίου, Ολυμπία Παπαδούκα, Μαλαίνα Ανουσάκη, Αργυρώ Βόκοβιτς, Καίτη Ντιριντάουα, Ταϋγέτη, Νίκος Φέρμας, Γιώργος Γιολάσης, Κώστας Μπαλαδήμας, η ηθοποιός και λογοτέχνης Ζωρζ Σαρή, ο στιχουργός Κώστας Βίρβος, ο μουσικοσυνθέτης Θόδωρος Δερβενιώτης και πολλοί άλλοι.
Επίσης, χιλιάδες αγωνιστές, στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των καιρών, γράφοντας ποιήματα ή εκφράζοντας το λαϊκό αγώνα μέσα από τη ζωγραφική και τα σκίτσα.
Ο αγώνας του ΔΣΕ ενέπνευσε και ξένους ποιητές παγκόσμιας εμβέλειας, όπως τον Ναζίμ Χικμέτ, τον Πάμπλο Νερούντα, τον Πωλ Ελυάρ και άλλους.
Επίσης, χιλιάδες αγωνιστές, στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των καιρών, γράφοντας ποιήματα ή εκφράζοντας το λαϊκό αγώνα μέσα από τη ζωγραφική και τα σκίτσα.
Ο αγώνας του ΔΣΕ ενέπνευσε και ξένους ποιητές παγκόσμιας εμβέλειας, όπως τον Ναζίμ Χικμέτ, τον Πάμπλο Νερούντα, τον Πωλ Ελυάρ και άλλους.
Αξιωματικοί του ΔΣΕ. Στο ταμπλό πίσω τους γράφει: «Η συνειδητή σιδερένια πειθαρχία, απαραίτητη προϋπόθεση για τη νίκη. Ο αξιωματικός του ΔΣΕ είναι υπόδειγμα λαϊκού αγωνιστή»
Kαι σήμερα ο αγώνας του ΔΣΕ πολλούς εμπνέει, αλλά και ενοχλεί τον ταξικό αντίπαλο και όσους συμβιβάζονται μαζί του. Η αστική τάξη και αυτοί που εμπλέκονται στους μηχανισμούς της έχουν εξαπολύσει τόνους λάσπης εναντίον του ΔΣΕ.
Η αστική τάξη και οι συνοδοιπόροι της συκοφαντούν και διαστρεβλώνουν τον αγώνα του ΔΣΕ, επειδή ξέρουν καλά ότι αντιπροσώπευε την ανώτερη μορφή πάλης, σε περίοδο που αντικειμενικά διεξαγόταν ταξική σύγκρουση για το «ποιος - ποιον», για την εξουσία. Τον πολεμούν, γιατί έχουν κάθε συμφέρον να αποκρύπτουν από το λαό την πηγή κάθε αδικίας, δηλαδή την αντίθεση κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας. Εχουν συμφέρον να παρεμποδίζουν τις εργατικές και λαϊκές δυνάμεις από το να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού.
Τα περί «ξενοκίνητων ΕΑΜοβούλγαρων» και «κομμουνιστοσυμμοριτών», των περασμένων δεκαετιών, αναπαράγονται και πάλι από τη φασιστική Χρυσή Αυγή, συστατικό τμήμα του σάπιου αστικού πολιτικού συστήματος. Αναπαράγονται από όλους εκείνους που έχουν ίνδαλμα τους ταγματασφαλίτες και τα χιτλερικά τάγματα εφόδου, θεωρία τους τη ρατσιστική «φυλετική καθαρότητα» και πρακτική τους τις δολοφονικές επιθέσεις εναντίον του λαού και των αγωνιστών του.
Από κοντά και όσοι αναποδογυρίζουν την Ιστορία μέσα από την «αναθεώρησή» της και την προβολή της ανιστόρητης, αντιεπιστημονικής και αντικομμουνιστικής θεωρίας των «δύο άκρων», για να καταλήξουν στην ταύτιση του φασισμού με τον κομμουνισμό, του Χίτλερ με τον Στάλιν, ο οποίος ηγήθηκε ενός τιτάνιου αγώνα για τη συντριβή του ναζιστικού τέρατος. Σε αυτόν τον αγώνα, η Σοβιετική Ενωση προσέφερε 20.000.000 νεκρούς και περίπου 10.000.000 ανάπηρους και τραυματίες.
Η αστική τάξη και οι συνοδοιπόροι της συκοφαντούν και διαστρεβλώνουν τον αγώνα του ΔΣΕ, επειδή ξέρουν καλά ότι αντιπροσώπευε την ανώτερη μορφή πάλης, σε περίοδο που αντικειμενικά διεξαγόταν ταξική σύγκρουση για το «ποιος - ποιον», για την εξουσία. Τον πολεμούν, γιατί έχουν κάθε συμφέρον να αποκρύπτουν από το λαό την πηγή κάθε αδικίας, δηλαδή την αντίθεση κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας. Εχουν συμφέρον να παρεμποδίζουν τις εργατικές και λαϊκές δυνάμεις από το να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού.
Τα περί «ξενοκίνητων ΕΑΜοβούλγαρων» και «κομμουνιστοσυμμοριτών», των περασμένων δεκαετιών, αναπαράγονται και πάλι από τη φασιστική Χρυσή Αυγή, συστατικό τμήμα του σάπιου αστικού πολιτικού συστήματος. Αναπαράγονται από όλους εκείνους που έχουν ίνδαλμα τους ταγματασφαλίτες και τα χιτλερικά τάγματα εφόδου, θεωρία τους τη ρατσιστική «φυλετική καθαρότητα» και πρακτική τους τις δολοφονικές επιθέσεις εναντίον του λαού και των αγωνιστών του.
Από κοντά και όσοι αναποδογυρίζουν την Ιστορία μέσα από την «αναθεώρησή» της και την προβολή της ανιστόρητης, αντιεπιστημονικής και αντικομμουνιστικής θεωρίας των «δύο άκρων», για να καταλήξουν στην ταύτιση του φασισμού με τον κομμουνισμό, του Χίτλερ με τον Στάλιν, ο οποίος ηγήθηκε ενός τιτάνιου αγώνα για τη συντριβή του ναζιστικού τέρατος. Σε αυτόν τον αγώνα, η Σοβιετική Ενωση προσέφερε 20.000.000 νεκρούς και περίπου 10.000.000 ανάπηρους και τραυματίες.
Στα έμπεδα στο Λαιμό της Πρέσπας
Η λαθολογία, το δήθεν μάταιο του αγώνα, το ιδεολόγημα ότι η επιλογή της ένοπλης πάλης ήταν τυχοδιωκτισμός της ηγεσίας του ΚΚΕ και προσωπικά του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη, καθώς και ο εκλεπτυσμένος αντικομμουνισμός αποτελούν συστατικά στοιχεία της αστικής προπαγάνδας, τα οποία αναπαράγονται και από τον οπορτουνισμό, στις διάφορες παραλλαγές του, και ως προς τις αιτίες της ήττας του ΔΣΕ, αλλά και ως προς τη δράση του ΚΚΕ.
Και ο οπορτουνισμός συγκαλύπτει τη βία του αστικού κράτους, που εκφράζεται με τη νομοθεσία, τους θεσμούς, τα όργανα εξουσίας. Συγκαλύπτει και την πολύμορφη βία που ασκούν οι καπιταλιστές κατά των εργατών και των εργατριών, των εργαζομένων μισθωτών στους τόπους δουλειάς.
Τέτοιες τοποθετήσεις δείχνουν πως οι υποστηρικτές τους τάσσονται στην πραγματικότητα υπέρ της αντιδραστικής και ανορθολογικής θεωρίας του «τέλους της Ιστορίας», σε πείσμα αυτού που επιβεβαιώθηκε χιλιάδες φορές ότι η ιστορική εξέλιξη διέπεται από τις νομοτέλειες της ταξικής πάλης.
Κάθε εργάτης και εργάτρια, κάθε νέα και νέος, που αρχίζει τη ζωή μέσα στη ζούγκλα όπου κυριαρχεί το δίκιο του εκμεταλλευτή, μπορεί και έχει κάθε συμφέρον να αντιληφθεί, με τη συμβολή του ΚΚΕ, την αιτία και το στόχο της ιδεολογικής επίθεσης των άμεσων ή έμμεσων απολογητών της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Επιδιώκουν να χτυπήσουν την ταξική πάλη σήμερα, προκειμένου να περάσει δίχως κινδύνους για την καπιταλιστική εξουσία η στρατηγική του κεφαλαίου, η διαιώνιση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ανεξάρτητα από τις παραλλαγές, με τις οποίες εκφράζονται η αντίθεση στον αγώνα του ΔΣΕ, η συκοφάντηση και η παραποίησή του, η στρατηγική είναι ενιαία: Η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα να μείνουν ανήμπορα μπροστά στις συνέπειες των αντιφάσεων, της σαπίλας και της βαρβαρότητας του καπιταλισμού, ή να αρκεστούν στην αδιέξοδη πάλη της δήθεν «διόρθωσής» του.
Καμιά συκοφαντική, αντικομμουνιστική και οπορτουνιστική επίθεση δεν μπορεί να σκιάσει τον αγώνα του ΚΚΕ, τον αγώνα του ΔΣΕ, τη λεβεντιά και το ήθος του. Είναι χρέος μας να διαδοθεί περισσότερο η ιστορική αλήθεια. Οι νεότερες γενιές να γνωρίσουν τον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Και ο οπορτουνισμός συγκαλύπτει τη βία του αστικού κράτους, που εκφράζεται με τη νομοθεσία, τους θεσμούς, τα όργανα εξουσίας. Συγκαλύπτει και την πολύμορφη βία που ασκούν οι καπιταλιστές κατά των εργατών και των εργατριών, των εργαζομένων μισθωτών στους τόπους δουλειάς.
Τέτοιες τοποθετήσεις δείχνουν πως οι υποστηρικτές τους τάσσονται στην πραγματικότητα υπέρ της αντιδραστικής και ανορθολογικής θεωρίας του «τέλους της Ιστορίας», σε πείσμα αυτού που επιβεβαιώθηκε χιλιάδες φορές ότι η ιστορική εξέλιξη διέπεται από τις νομοτέλειες της ταξικής πάλης.
Κάθε εργάτης και εργάτρια, κάθε νέα και νέος, που αρχίζει τη ζωή μέσα στη ζούγκλα όπου κυριαρχεί το δίκιο του εκμεταλλευτή, μπορεί και έχει κάθε συμφέρον να αντιληφθεί, με τη συμβολή του ΚΚΕ, την αιτία και το στόχο της ιδεολογικής επίθεσης των άμεσων ή έμμεσων απολογητών της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Επιδιώκουν να χτυπήσουν την ταξική πάλη σήμερα, προκειμένου να περάσει δίχως κινδύνους για την καπιταλιστική εξουσία η στρατηγική του κεφαλαίου, η διαιώνιση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ανεξάρτητα από τις παραλλαγές, με τις οποίες εκφράζονται η αντίθεση στον αγώνα του ΔΣΕ, η συκοφάντηση και η παραποίησή του, η στρατηγική είναι ενιαία: Η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα να μείνουν ανήμπορα μπροστά στις συνέπειες των αντιφάσεων, της σαπίλας και της βαρβαρότητας του καπιταλισμού, ή να αρκεστούν στην αδιέξοδη πάλη της δήθεν «διόρθωσής» του.
Καμιά συκοφαντική, αντικομμουνιστική και οπορτουνιστική επίθεση δεν μπορεί να σκιάσει τον αγώνα του ΚΚΕ, τον αγώνα του ΔΣΕ, τη λεβεντιά και το ήθος του. Είναι χρέος μας να διαδοθεί περισσότερο η ιστορική αλήθεια. Οι νεότερες γενιές να γνωρίσουν τον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Επιθεώρηση λόχου, στην πικέτα διαβάζουμε: «Το πυροβολικό μας η σιδερένια γροθιά του ΔΣΕ»
O ΔΣΕ διεξήγε έναν αγώνα αναγκαίο.
Η αστική πλευρά είχε κατά πολύ χάσει τη δυνατότητα χειραγώγησης της λαϊκής πλειονότητας. Εφερε το βαθύ στίγμα, είτε της συνεργασίας με τους κατακτητές, είτε της φυγής, είτε της αποχής από τον απελευθερωτικό αγώνα. Αντίθετα, το ΚΚΕ, ως καρδιά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, της λαϊκής ένοπλης πάλης στα χρόνια της Κατοχής, είχε κερδίσει το μεγαλύτερο τμήμα του λαού. Αντικειμενικά, είχε αλλάξει ο συσχετισμός ανάμεσα στις δύο βασικές αντίπαλες τάξεις, την αστική τάξη και την εργατική μαζί με τα λαϊκά στρώματα.
Ο εγκλωβισμός του ΚΚΕ και των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στο Βρετανικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής (1943), στις Συμφωνίες του Λιβάνου (1944) και της Καζέρτας (1944), η ήττα του Δεκέμβρη 1944, καθώς και η απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας, δεν είχαν επιφέρει την επιδιωκόμενη από τις αστικές δυνάμεις αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων σε δικό τους όφελος, παρά και την ορισμένη ανασυγκρότηση του αστικού κράτους που πέτυχαν μετά το Δεκέμβρη, κυρίως χάρη στη στήριξη της Μ. Βρετανίας.
Η αστική πλευρά είχε κατά πολύ χάσει τη δυνατότητα χειραγώγησης της λαϊκής πλειονότητας. Εφερε το βαθύ στίγμα, είτε της συνεργασίας με τους κατακτητές, είτε της φυγής, είτε της αποχής από τον απελευθερωτικό αγώνα. Αντίθετα, το ΚΚΕ, ως καρδιά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, της λαϊκής ένοπλης πάλης στα χρόνια της Κατοχής, είχε κερδίσει το μεγαλύτερο τμήμα του λαού. Αντικειμενικά, είχε αλλάξει ο συσχετισμός ανάμεσα στις δύο βασικές αντίπαλες τάξεις, την αστική τάξη και την εργατική μαζί με τα λαϊκά στρώματα.
Ο εγκλωβισμός του ΚΚΕ και των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στο Βρετανικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής (1943), στις Συμφωνίες του Λιβάνου (1944) και της Καζέρτας (1944), η ήττα του Δεκέμβρη 1944, καθώς και η απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας, δεν είχαν επιφέρει την επιδιωκόμενη από τις αστικές δυνάμεις αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων σε δικό τους όφελος, παρά και την ορισμένη ανασυγκρότηση του αστικού κράτους που πέτυχαν μετά το Δεκέμβρη, κυρίως χάρη στη στήριξη της Μ. Βρετανίας.
Στο μεγάλο νοσοκομείο του Γράμμου
Αντικειμενικά, μετά την απελευθέρωση οξύνθηκε η σκληρή ταξική ένοπλη αναμέτρηση που είτε θα οδηγούσε στην ανατροπή της αστικής εξουσίας, με απομόνωση και των ξένων στηριγμάτων της, είτε στην ήττα των λαϊκών δυνάμεων, στην απομόνωση του ΚΚΕ και στην επανασταθεροποίηση της αστικής εξουσίας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι τελείως αβάσιμος ο ισχυρισμός, που μέχρι και σήμερα προβάλλεται, ότι αν είχε τηρήσει και η αστική πλευρά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, θα μπορούσε να υπάρξει στην Ελλάδα μια κατά βάση ομαλή δημοκρατική εξέλιξη.
Το ίδιο αβάσιμος και εκ του πονηρού, με στόχο αποκλειστικά το ΚΚΕ, είναι και ο ισχυρισμός ότι το ΚΚΕ και ο λαός θα είχαν όφελος, εάν το ΕΑΜ έπαιρνε μέρος στις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μάρτη 1946.
Οι διωγμοί χιλιάδων ΕΑΜιτών και ΕΛΑΣιτών, που αναγκάστηκαν να βγουν στα βουνά και άλλοι να πάρουν το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς (Μπούλκες και αλλού), η αθώωση και οργανική ενσωμάτωση των ταγματασφαλιτών και όλων των υπόλοιπων δοσιλογικών οργανώσεων στους ένοπλους και διοικητικούς μηχανισμούς του κράτους, η παρουσία χιλιάδων του βρετανικού στρατού στην Ελλάδα και μετά το 1945, όλα αυτά και άλλα μαζί αποτελούσαν όρους για την καπιταλιστική ανασύνταξη και ανασυγκρότηση, μετά από τις μεγάλες καταστροφές του πολέμου, τη «μαύρη» αγορά και τις άλλες συνέπειες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι τελείως αβάσιμος ο ισχυρισμός, που μέχρι και σήμερα προβάλλεται, ότι αν είχε τηρήσει και η αστική πλευρά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, θα μπορούσε να υπάρξει στην Ελλάδα μια κατά βάση ομαλή δημοκρατική εξέλιξη.
Το ίδιο αβάσιμος και εκ του πονηρού, με στόχο αποκλειστικά το ΚΚΕ, είναι και ο ισχυρισμός ότι το ΚΚΕ και ο λαός θα είχαν όφελος, εάν το ΕΑΜ έπαιρνε μέρος στις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μάρτη 1946.
Οι διωγμοί χιλιάδων ΕΑΜιτών και ΕΛΑΣιτών, που αναγκάστηκαν να βγουν στα βουνά και άλλοι να πάρουν το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς (Μπούλκες και αλλού), η αθώωση και οργανική ενσωμάτωση των ταγματασφαλιτών και όλων των υπόλοιπων δοσιλογικών οργανώσεων στους ένοπλους και διοικητικούς μηχανισμούς του κράτους, η παρουσία χιλιάδων του βρετανικού στρατού στην Ελλάδα και μετά το 1945, όλα αυτά και άλλα μαζί αποτελούσαν όρους για την καπιταλιστική ανασύνταξη και ανασυγκρότηση, μετά από τις μεγάλες καταστροφές του πολέμου, τη «μαύρη» αγορά και τις άλλες συνέπειες.
Ενα απ' τ' άπαρτα πυροβολεία του ΔΣΕ με τις οχτώ σειρές κορμών να το καλύπτουν
Δεκατρείς μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, η κατάσταση είχε διαμορφωθεί σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος: 1.289 δολοφονίες, 6.671 τραυματισμοί, 31.632 βασανισμοί, 18.767 λεηλασίες και φυλακίσεις, 84.931 συλλήψεις, 509 απόπειρες φόνου, 265 βιασμοί γυναικών.
Οργίαζαν οι συμμορίες των Σούρλα, Κατσαρέα, Μαγγανά, Τσαούς Αντών, της «Χ» και δεκάδων άλλων σε όλο τον ελλαδικό χώρο, συνεργατών των κατακτητών και πληρωμένων δολοφόνων, που τα αστικά πολιτικά κόμματα και οι κρατικοί μηχανισμοί είχαν υπό την προστασία τους, με τη συνδρομή του βρετανικού στρατού.
Σε αυτές τις συνθήκες και με νοθευμένους τους εκλογικούς καταλόγους πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές της 31ης Μάρτη 1946.
Η συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946 θα αποτελούσε νομιμοποίηση μιας βαθύτατα αντιλαϊκής κατάστασης και θα καλλιεργούσε αυταπάτες ότι ήταν δυνατό, μέσω των εκλογών, να ανατραπεί η προδιαγεγραμμένη στρατηγική των εγχώριων και ξένων καπιταλιστικών δυνάμεων να τσακίσουν το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, θα αποδεκάτιζε αμαχητί το λαϊκό κίνημα.
Παράλληλα, μετά τις εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και το νόθο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτέμβρη 1946 για την επιστροφή του βασιλιά, η κρατική καταστολή θωρακίστηκε ακόμα περισσότερο με το Γ΄ Ψήφισμα (1946), τον Α.Ν. 509/1947 «διά την διάδοσιν ιδεών εχουσών σκοπόν την ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος» κ.ά.
Οργίαζαν οι συμμορίες των Σούρλα, Κατσαρέα, Μαγγανά, Τσαούς Αντών, της «Χ» και δεκάδων άλλων σε όλο τον ελλαδικό χώρο, συνεργατών των κατακτητών και πληρωμένων δολοφόνων, που τα αστικά πολιτικά κόμματα και οι κρατικοί μηχανισμοί είχαν υπό την προστασία τους, με τη συνδρομή του βρετανικού στρατού.
Σε αυτές τις συνθήκες και με νοθευμένους τους εκλογικούς καταλόγους πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές της 31ης Μάρτη 1946.
Η συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946 θα αποτελούσε νομιμοποίηση μιας βαθύτατα αντιλαϊκής κατάστασης και θα καλλιεργούσε αυταπάτες ότι ήταν δυνατό, μέσω των εκλογών, να ανατραπεί η προδιαγεγραμμένη στρατηγική των εγχώριων και ξένων καπιταλιστικών δυνάμεων να τσακίσουν το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, θα αποδεκάτιζε αμαχητί το λαϊκό κίνημα.
Παράλληλα, μετά τις εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και το νόθο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτέμβρη 1946 για την επιστροφή του βασιλιά, η κρατική καταστολή θωρακίστηκε ακόμα περισσότερο με το Γ΄ Ψήφισμα (1946), τον Α.Ν. 509/1947 «διά την διάδοσιν ιδεών εχουσών σκοπόν την ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος» κ.ά.
Μπροστά στο δίλημμα «υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση», το λαϊκό κίνημα επέλεξε το δεύτερο δρόμο. Ο ΔΣΕ απέδειξε ότι τα λάθη του ΚΚΕ δεν οφείλονταν σε πρόθεση συμβιβασμού και ενσωμάτωσης. Ο ΔΣΕ είναι η πιο τρανή απόδειξη ότι οι κοινωνικές αντιθέσεις δεν χωράνε στα ιδεολογήματα της λεγόμενης «εθνικής ομοψυχίας» και της κατάργησης των ταξικών διαχωριστικών γραμμών. Ο ΔΣΕ έσωσε την τιμή του λαού και του ΚΚΕ.
Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αγώνας διεθνιστικός. Το ΚΚΕ, στις συνθήκες που διαμόρφωσε ο λόγος του Τσόρτσιλ στο Φούλτον περί «σιδηρού παραπετάσματος» (Μάρτης 1946), το Δόγμα Τρούμαν (1947), το Σχέδιο Μάρσαλ (1947) και η ίδρυση του ΝΑΤΟ (Απρίλης 1949), εκπλήρωσε και αυτήν τη φορά στο ακέραιο το διεθνιστικό χρέος του απέναντι στην εργατική τάξη και τα άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα, με τεράστιες θυσίες και με τρόπο μοναδικό στον καπιταλιστικό ευρωπαϊκό χώρο.
Η μεγάλη διεθνιστική προσφορά του ΚΚΕ και του ΔΣΕ αποδεικνύεται και μόνο από το γεγονός ότι υποχρέωσαν τις δύο πιο ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, να έχουν στραμμένη ενεργά την προσοχή τους στο ένοπλο λαϊκό κίνημα της Ελλάδας, να χρηματοδοτούν την εγχώρια αστική τάξη, για να σταθεί στα πόδια της και να εμπλέκονται κυρίαρχα στις υποθέσεις της, διοικητικά και πολιτικά, για να θωρακιστεί το κράτος της.
Ο ΔΣΕ λειτούργησε ως ασπίδα των Λαϊκών Δημοκρατιών της Αλβανίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στα κρίσιμα χρόνια 1946 - 1949.
Το Πανενωσιακό Κομμουνιστικό Κόμμα Μπολσεβίκων (ΚΚΣΕ) και άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα, στάθηκαν δίπλα στο ΚΚΕ και βοήθησαν τον αγώνα του ΔΣΕ με πολλούς τρόπους, καθώς και για την αντιμετώπιση των συνεπειών της συντεταγμένης υποχώρησης των δυνάμεων του ΔΣΕ μετά την τελευταία μάχη στο Γράμμο. Υποδέχτηκαν και φιλοξένησαν 25.000 παιδιά (που κυριολεκτικά σώθηκαν από την πείνα, τους βομβαρδισμούς και τα «αναμορφωτήρια» της βασίλισσας Φρειδερίκης). Στη συνέχεια, υποδέχτηκαν δεκάδες χιλιάδες πολιτικούς πρόσφυγες, που βρήκαν στα κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης θερμή φιλοξενία, εργασία, μόρφωση και πολιτισμό, ασφάλεια για τους ίδιους και τις νεότερες γενιές των πολιτικών προσφύγων.
Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αγώνας διεθνιστικός. Το ΚΚΕ, στις συνθήκες που διαμόρφωσε ο λόγος του Τσόρτσιλ στο Φούλτον περί «σιδηρού παραπετάσματος» (Μάρτης 1946), το Δόγμα Τρούμαν (1947), το Σχέδιο Μάρσαλ (1947) και η ίδρυση του ΝΑΤΟ (Απρίλης 1949), εκπλήρωσε και αυτήν τη φορά στο ακέραιο το διεθνιστικό χρέος του απέναντι στην εργατική τάξη και τα άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα, με τεράστιες θυσίες και με τρόπο μοναδικό στον καπιταλιστικό ευρωπαϊκό χώρο.
Η μεγάλη διεθνιστική προσφορά του ΚΚΕ και του ΔΣΕ αποδεικνύεται και μόνο από το γεγονός ότι υποχρέωσαν τις δύο πιο ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, να έχουν στραμμένη ενεργά την προσοχή τους στο ένοπλο λαϊκό κίνημα της Ελλάδας, να χρηματοδοτούν την εγχώρια αστική τάξη, για να σταθεί στα πόδια της και να εμπλέκονται κυρίαρχα στις υποθέσεις της, διοικητικά και πολιτικά, για να θωρακιστεί το κράτος της.
Ο ΔΣΕ λειτούργησε ως ασπίδα των Λαϊκών Δημοκρατιών της Αλβανίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στα κρίσιμα χρόνια 1946 - 1949.
Το Πανενωσιακό Κομμουνιστικό Κόμμα Μπολσεβίκων (ΚΚΣΕ) και άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα, στάθηκαν δίπλα στο ΚΚΕ και βοήθησαν τον αγώνα του ΔΣΕ με πολλούς τρόπους, καθώς και για την αντιμετώπιση των συνεπειών της συντεταγμένης υποχώρησης των δυνάμεων του ΔΣΕ μετά την τελευταία μάχη στο Γράμμο. Υποδέχτηκαν και φιλοξένησαν 25.000 παιδιά (που κυριολεκτικά σώθηκαν από την πείνα, τους βομβαρδισμούς και τα «αναμορφωτήρια» της βασίλισσας Φρειδερίκης). Στη συνέχεια, υποδέχτηκαν δεκάδες χιλιάδες πολιτικούς πρόσφυγες, που βρήκαν στα κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης θερμή φιλοξενία, εργασία, μόρφωση και πολιτισμό, ασφάλεια για τους ίδιους και τις νεότερες γενιές των πολιτικών προσφύγων.
Σημαντική ήταν η διεθνής αλληλεγγύη προς τον ΔΣΕ που αναπτύχθηκε από δυνάμεις του εργατικού - λαϊκού, του κομμουνιστικού κινήματος, σε καπιταλιστικές χώρες. Μία από τις πολλές εκφράσεις της αποτέλεσε η επίσκεψη γαλλικής αντιπροσωπείας στην Ελεύθερη Ελλάδα και στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ το 1949, που συμπεριλάμβανε τον μεγάλο ποιητή Πωλ Ελυάρ.
Αυτές οι ενέργειες αποτέλεσαν έκφραση διεθνιστικής αλληλεγγύης και συμπαράστασης, έστω και διαβαθμισμένης ανάμεσα στα Κομμουνιστικά Κόμματα.
Ο ΔΣΕ ιδρύθηκε, αναπτύχθηκε και έδρασε αμέσως μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που η λήξη του συνοδεύτηκε από μεταστροφή στη διάταξη των διεθνών καπιταλιστικών συμμαχιών. Παρά τη σημαντική αλλαγή του παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη και την Ασία υπέρ των κομμουνιστικών δυνάμεων, αυτός παρέμενε υπέρ του καπιταλισμού, με επίκεντρο τις ΗΠΑ. Μάλιστα, ενίσχυε τις θέσεις του, περνώντας σε φάση ανασυγκρότησης, κήρυξης του «ψυχρού πολέμου» και προσπάθειας διάβρωσης των Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας.
Σε αυτές τις συνθήκες, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, πρωταρχικά η Σοβιετική Ενωση και τα Κομμουνιστικά Κόμματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, δεν κράτησε σε όλη την περίοδο του αγώνα του ΔΣΕ την ίδια στάση αναφορικά με τη γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα.
Η διαφοροποιημένη στάση των Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας σχετιζόταν με το πώς εκτιμούσαν τις προθέσεις και τους σχεδιασμούς των πρώην συμμάχων στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως των ΗΠΑ, απέναντι στις υπό διαμόρφωση εργατικές - λαϊκές εξουσίες των βαλκανικών χωρών και των άλλων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Σε πρώτη φάση, θεωρούσαν ότι η γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφορμή παγκόσμιας σύρραξης, την οποία επεδίωκαν να αποτρέψουν. Στη συνέχεια, με την παραπέρα σκλήρυνση της στάσης των ΗΠΑ, μέσω του Δόγματος Τρούμαν και του Σχεδίου Μάρσαλ, η γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα είχε τη σύμφωνη γνώμη τους, δίχως όμως να συνοδεύεται και από την ανάλογη βοήθεια.
Το ζήτημα της στάσης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντι στον ΔΣΕ θα διαφωτιστεί πλήρως με την πρόσβαση στο αναγκαίο και άγνωστο ακόμα αρχειακό υλικό.
Η όξυνση της ταξικής πάλης σε διεθνές επίπεδο δε βρήκε ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά προετοιμασμένο το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, όπου επιπλέον στις γραμμές του διεξαγόταν έντονη διαπάλη.
Η απόσπαση 8 χωρών από το ιμπεριαλιστικό σύστημα μετά το 1945 (Βουλγαρία, Ρουμανία, Αλβανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, ΛΔ Γερμανίας, Γιουγκοσλαβία) δεν συνιστά επιβεβαίωση της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Σε αυτές τις χώρες βάρυνε ο καθοριστικός απελευθερωτικός ρόλος του Κόκκινου Στρατού και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο γενικότερος ισχυροποιημένος ρόλος της Σοβιετικής Ενωσης.
Στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, ιδιαίτερα στις χώρες όπου τα Κομμουνιστικά Κόμματα βρίσκονταν στην εξουσία ή στην πάλη για την εξουσία, συνέχιζαν να κυριαρχούν οι αντιφάσεις της στρατηγικής του, που είχαν εκφραστεί και στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρωταρχικό ήταν ότι δεν εκτιμήθηκε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ως ιμπεριαλιστικός και από τις δύο πλευρές των καπιταλιστικών κρατών και δεν είχε διακηρυχτεί ως κοινός στρατηγικός στόχος η πάλη για την έξοδο από τον πόλεμο με την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.
Ο αγώνας του ΔΣΕ βρέθηκε εκείνη την περίοδο υπό την επίδραση των αντιφάσεων και αδυναμιών της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, άρα και του ΚΚΕ. Το Κόμμα μας δεν μπόρεσε να βγάλει σωστά συμπεράσματα από την πορεία του ΕΑΜικού κινήματος στην Κατοχή (Συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας, πολιτική της «εθνικής ενότητας») και το Δεκέμβρη 1944. Η πολιτική διακυβέρνηση, που ονομαζόταν «Λαοκρατική» στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ και του ΕΑΜ και θεωρούνταν μεταβατική προς το σοσιαλισμό, αποτελούσε ουτοπία.
Παρ' όλα αυτά, υπήρχε δυνατότητα ο ΔΣΕ να νικήσει, με την προϋπόθεση ότι το ΚΚΕ θα επέφερε την αναγκαία αλλαγή στη στρατηγική του μέσα στο 1946 και θα οργάνωνε αποφασιστικά την ένοπλη λαϊκή πάλη και εξέγερση, με επίκεντρο τις μεγάλες πόλεις (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη και άλλες). Το 1946, ο αστικός στρατός δεν είχε ακόμα αναδιοργανωθεί και μέσα στις γραμμές του υπήρχαν πολλές οργανωμένες δυνάμεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Το ίδιο διάστημα, παρέμεναν ελεύθεροι πολλές χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι ΕΑΜίτες, ενώ το αστικό κράτος δεν είχε ακόμα ερημώσει τα χωριά.
Ωστόσο, η ηγεσία του ΚΚΕ, αν και δεν συνταυτίστηκε με τη θέση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος (Στάλιν, Δημητρώφ κ.ά.) υπέρ της συμμετοχής του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946, δεν προχώρησε έγκαιρα και αποφασιστικά στην οργάνωση της γενικευμένης ένοπλης εξέγερσης.
Στη συνέχεια το ΚΚΕ, έχοντας καθαρό ότι η ένοπλη πάλη δεν γινόταν να παραμένει ως δευτερεύον μέσον πίεσης για «ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις» (αυτό επιβεβαίωναν και τα γεγονότα), προσπαθούσε να επιταχύνει τους ρυθμούς για τη γενίκευση του ένοπλου αγώνα. Ομως, ο χρόνος κυλούσε σε βάρος της τελικής αναμέτρησης, της αποτελεσματικότητας του ΔΣΕ. Μέτρησε και στο πρόβλημα των εφεδρειών του ΔΣΕ.
Εβδομήντα χρόνια μετά, το αστικό πολιτικό σύστημα επιχειρεί να αναμορφωθεί, προκειμένου να εμποδίσει τη ριζοσπαστικοποίηση του λαού, να εκτονώσει την αγανάκτησή του από τον πόλεμο ενάντια στις ανάγκες αλλά και κατακτήσεις του, που διεξάγουν η καπιταλιστική τάξη και η εξουσία της, η Ευρωπαϊκή Ενωση και η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που κινείται στη γραμμή των προηγούμενων κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
Η Ιστορία διδάσκει ότι δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή κυβέρνηση, όποια ονομασία και αν έχει και οποιοδήποτε κόμμα και αν συμμετέχει σε αυτήν, εφόσον η πολιτική εξουσία, τα μέσα παραγωγής και όλος ο πλούτος που παράγει η εργατική τάξη βρίσκονται στα χέρια των καπιταλιστών, εφόσον η Ελλάδα συμμετέχει στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Το ΚΚΕ, έμπειρο και διδαγμένο, φιλοδοξεί και μπορεί να γίνει ο φάρος της νέας και νικηφόρας ταξικής αναμέτρησης για το σοσιαλισμό, που είναι αναγκαίος, επίκαιρος και ρεαλιστικός.
Αθήνα, Φλεβάρης 2016
Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ
* Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν για την εικονογράφηση της Διακήρυξης της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ, προέρχονται από το αρχείο του οπερατέρ του ΔΣΕ Απόστολου Μουσούρη, που έχει δωρηθεί στο Αρχείο του ΚΚΕ
Αυτές οι ενέργειες αποτέλεσαν έκφραση διεθνιστικής αλληλεγγύης και συμπαράστασης, έστω και διαβαθμισμένης ανάμεσα στα Κομμουνιστικά Κόμματα.
Ο ΔΣΕ ιδρύθηκε, αναπτύχθηκε και έδρασε αμέσως μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που η λήξη του συνοδεύτηκε από μεταστροφή στη διάταξη των διεθνών καπιταλιστικών συμμαχιών. Παρά τη σημαντική αλλαγή του παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη και την Ασία υπέρ των κομμουνιστικών δυνάμεων, αυτός παρέμενε υπέρ του καπιταλισμού, με επίκεντρο τις ΗΠΑ. Μάλιστα, ενίσχυε τις θέσεις του, περνώντας σε φάση ανασυγκρότησης, κήρυξης του «ψυχρού πολέμου» και προσπάθειας διάβρωσης των Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας.
Σε αυτές τις συνθήκες, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, πρωταρχικά η Σοβιετική Ενωση και τα Κομμουνιστικά Κόμματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, δεν κράτησε σε όλη την περίοδο του αγώνα του ΔΣΕ την ίδια στάση αναφορικά με τη γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα.
Η διαφοροποιημένη στάση των Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας σχετιζόταν με το πώς εκτιμούσαν τις προθέσεις και τους σχεδιασμούς των πρώην συμμάχων στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως των ΗΠΑ, απέναντι στις υπό διαμόρφωση εργατικές - λαϊκές εξουσίες των βαλκανικών χωρών και των άλλων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Σε πρώτη φάση, θεωρούσαν ότι η γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφορμή παγκόσμιας σύρραξης, την οποία επεδίωκαν να αποτρέψουν. Στη συνέχεια, με την παραπέρα σκλήρυνση της στάσης των ΗΠΑ, μέσω του Δόγματος Τρούμαν και του Σχεδίου Μάρσαλ, η γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα είχε τη σύμφωνη γνώμη τους, δίχως όμως να συνοδεύεται και από την ανάλογη βοήθεια.
Το ζήτημα της στάσης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντι στον ΔΣΕ θα διαφωτιστεί πλήρως με την πρόσβαση στο αναγκαίο και άγνωστο ακόμα αρχειακό υλικό.
Η όξυνση της ταξικής πάλης σε διεθνές επίπεδο δε βρήκε ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά προετοιμασμένο το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, όπου επιπλέον στις γραμμές του διεξαγόταν έντονη διαπάλη.
Η απόσπαση 8 χωρών από το ιμπεριαλιστικό σύστημα μετά το 1945 (Βουλγαρία, Ρουμανία, Αλβανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, ΛΔ Γερμανίας, Γιουγκοσλαβία) δεν συνιστά επιβεβαίωση της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Σε αυτές τις χώρες βάρυνε ο καθοριστικός απελευθερωτικός ρόλος του Κόκκινου Στρατού και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο γενικότερος ισχυροποιημένος ρόλος της Σοβιετικής Ενωσης.
Στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, ιδιαίτερα στις χώρες όπου τα Κομμουνιστικά Κόμματα βρίσκονταν στην εξουσία ή στην πάλη για την εξουσία, συνέχιζαν να κυριαρχούν οι αντιφάσεις της στρατηγικής του, που είχαν εκφραστεί και στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρωταρχικό ήταν ότι δεν εκτιμήθηκε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ως ιμπεριαλιστικός και από τις δύο πλευρές των καπιταλιστικών κρατών και δεν είχε διακηρυχτεί ως κοινός στρατηγικός στόχος η πάλη για την έξοδο από τον πόλεμο με την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.
Ο αγώνας του ΔΣΕ βρέθηκε εκείνη την περίοδο υπό την επίδραση των αντιφάσεων και αδυναμιών της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, άρα και του ΚΚΕ. Το Κόμμα μας δεν μπόρεσε να βγάλει σωστά συμπεράσματα από την πορεία του ΕΑΜικού κινήματος στην Κατοχή (Συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας, πολιτική της «εθνικής ενότητας») και το Δεκέμβρη 1944. Η πολιτική διακυβέρνηση, που ονομαζόταν «Λαοκρατική» στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ και του ΕΑΜ και θεωρούνταν μεταβατική προς το σοσιαλισμό, αποτελούσε ουτοπία.
Παρ' όλα αυτά, υπήρχε δυνατότητα ο ΔΣΕ να νικήσει, με την προϋπόθεση ότι το ΚΚΕ θα επέφερε την αναγκαία αλλαγή στη στρατηγική του μέσα στο 1946 και θα οργάνωνε αποφασιστικά την ένοπλη λαϊκή πάλη και εξέγερση, με επίκεντρο τις μεγάλες πόλεις (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη και άλλες). Το 1946, ο αστικός στρατός δεν είχε ακόμα αναδιοργανωθεί και μέσα στις γραμμές του υπήρχαν πολλές οργανωμένες δυνάμεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Το ίδιο διάστημα, παρέμεναν ελεύθεροι πολλές χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι ΕΑΜίτες, ενώ το αστικό κράτος δεν είχε ακόμα ερημώσει τα χωριά.
Ωστόσο, η ηγεσία του ΚΚΕ, αν και δεν συνταυτίστηκε με τη θέση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος (Στάλιν, Δημητρώφ κ.ά.) υπέρ της συμμετοχής του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946, δεν προχώρησε έγκαιρα και αποφασιστικά στην οργάνωση της γενικευμένης ένοπλης εξέγερσης.
Στη συνέχεια το ΚΚΕ, έχοντας καθαρό ότι η ένοπλη πάλη δεν γινόταν να παραμένει ως δευτερεύον μέσον πίεσης για «ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις» (αυτό επιβεβαίωναν και τα γεγονότα), προσπαθούσε να επιταχύνει τους ρυθμούς για τη γενίκευση του ένοπλου αγώνα. Ομως, ο χρόνος κυλούσε σε βάρος της τελικής αναμέτρησης, της αποτελεσματικότητας του ΔΣΕ. Μέτρησε και στο πρόβλημα των εφεδρειών του ΔΣΕ.
Εβδομήντα χρόνια μετά, το αστικό πολιτικό σύστημα επιχειρεί να αναμορφωθεί, προκειμένου να εμποδίσει τη ριζοσπαστικοποίηση του λαού, να εκτονώσει την αγανάκτησή του από τον πόλεμο ενάντια στις ανάγκες αλλά και κατακτήσεις του, που διεξάγουν η καπιταλιστική τάξη και η εξουσία της, η Ευρωπαϊκή Ενωση και η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που κινείται στη γραμμή των προηγούμενων κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
Η Ιστορία διδάσκει ότι δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή κυβέρνηση, όποια ονομασία και αν έχει και οποιοδήποτε κόμμα και αν συμμετέχει σε αυτήν, εφόσον η πολιτική εξουσία, τα μέσα παραγωγής και όλος ο πλούτος που παράγει η εργατική τάξη βρίσκονται στα χέρια των καπιταλιστών, εφόσον η Ελλάδα συμμετέχει στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Το ΚΚΕ, έμπειρο και διδαγμένο, φιλοδοξεί και μπορεί να γίνει ο φάρος της νέας και νικηφόρας ταξικής αναμέτρησης για το σοσιαλισμό, που είναι αναγκαίος, επίκαιρος και ρεαλιστικός.
Αθήνα, Φλεβάρης 2016
Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ
* Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν για την εικονογράφηση της Διακήρυξης της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ, προέρχονται από το αρχείο του οπερατέρ του ΔΣΕ Απόστολου Μουσούρη, που έχει δωρηθεί στο Αρχείο του ΚΚΕ
Η βαθιά αλήθεια για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας 1946-1949
Η τρίχρονη εποποιία διδάσκει το σήμερα
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) έχει αποτελέσει μέχρι σήμερα και συνεχίζει να αποτελεί βασικό στόχο κατασυκοφάντησης από τις κάθε λογής αντιδραστικές δυνάμεις της χώρας. Τα όσα γράφτηκαν και γράφονται από τους νικητές του 1949 επιβεβαιώνουν απόλυτα την ορθότητα και το βαθύτερο νόημα της φράσης του Λένιν ότι: «Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει "αμερόληπτη" κοινωνική επιστήμη σε μια κοινωνία χτισμένη πάνω στην ταξική πάλη».
Αυτή η προπαγάνδα κατασυκοφάντησης του ΔΣΕ αποτελεί ένα από τα πιο προσφιλή όπλα της αστικής τάξης στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού, ιδιαίτερα δε μετά την αντεπανάσταση, προκειμένου να στείλει στο πυρ το εξώτερον την ταξική πάλη της εργατικής τάξης και, προπαντός, την πολιτική πάλη για το ζήτημα της εξουσίας. Προκειμένου να φρενάρει όσο γίνεται την κοινωνική απελευθέρωση και την κατάργηση της εκμετάλλευσης και την κίνηση της Ιστορίας προς τα μπρος. Αλλωστε, η εποχή του ιμπεριαλισμού είναι εποχή της άκρατης αντίδρασης, των πολέμων, αλλά και της σοσιαλιστικής επανάστασης. Και το ξέρουν καλά οι κεφαλαιοκράτες. Με τη συκοφαντική προπαγάνδα κατά της λαϊκοεπαναστατικής δράσης του ΔΣΕ, επιδιώκουν ιδιαίτερα να τσακίσουν τη συνείδηση της νεολαίας, που έλκεται από κάθε τι το προοδευτικό, που μπορεί να ασπαστεί τις επαναστατικές ιδέες και να συμμετέχει στον αγώνα για ένα κομμουνιστικό μέλλον.
Έτσι προσπάθησαν και προσπαθούν να μπολιάσουν τις λαϊκές και νεανικές συνειδήσεις με τον αντικομμουνισμό και να σβήσουν από τις μνήμες τα ιδανικά και τις αξίες της πάλης για κοινωνική απελευθέρωση, που είχαν θεριέψει κατά την εποχή του εμφυλίου πολέμου, αλλά και νωρίτερα, και είχαν φλογίσει τις καρδιές των Ελλήνων. Επιδιώκουν, επομένως, να τσακίσουν κάθε ιδέα και δράση για την ανατροπή του καπιταλισμού και της εξουσίας του κεφαλαίου, προκειμένου να κρατούν τις λαϊκές δυνάμεις χειραγωγημένες στην αστική ιδεολογία και πολιτική και υποταγμένες στο κεφάλαιο και τον ιμπεριαλισμό. Και, ταυτόχρονα, να τσακίσουν στις συνειδήσεις την ένοπλη πάλη, η οποία επιβάλλεται από τις συνθήκες εξέλιξης της ταξικής πάλης, με δεδομένο ότι η αντιδραστική εκμεταλλευτική τάξη που είναι στην εξουσία οδηγεί σε ένοπλη βία κατά της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, προκειμένου να τη διατηρήσει.
Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα επιβλήθηκε από το ντόπιο αντιδραστικό αστικό καθεστώς σε συμμαχία με τους Αγγλους ιμπεριαλιστές, αφού δεν μπορούσε διαφορετικά να εδραιωθεί η αστική εξουσία.
Η ταξική πάλη ανάμεσα στην άρχουσα τάξη της Ελλάδας, από τη μια πλευρά, και στην εργατική τάξη και στ' άλλα λαϊκά στρώματα, από την άλλη, διεξαγόταν ασίγαστα ακόμη και σ' αυτήν την περίοδο. Και αυτό εκφράστηκε τόσο κατά την περίοδο της Κατοχής με τη διαπάλη για τη συγκρότηση της κυβέρνησης μετά την απελευθέρωση, όσο και μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ιμπεριαλιστές, με το Δεκέμβρη του 1944.
Ήταν, επίσης, και ζήτημα διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων από την άποψη ότι οι ιμπεριαλιστές δε θα άφηναν να χαθεί από το δικό τους στρατόπεδο μια ακόμη χώρα και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, αφού ήδη είχαν χάσει σ' αυτήν την περιοχή τέσσερις χώρες, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Αλβανία, Ρουμανία, ανεξάρτητα από το δρόμο που ακολούθησε μετά το 1948 η Γιουγκοσλαβία.
Άλλωστε, το πιο σημαντικό αποτέλεσμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ήταν οι θεμελιακές αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό των δυνάμεων. Η Σοβιετική Ένωση, λόγω του αποφασιστικού ρόλου που είχε διαδραματίσει στη συντριβή του φασισμού και στην απελευθέρωση των ευρωπαϊκών λαών, βγήκε από τον πόλεμο με εξαιρετικά ενισχυμένο το κύρος της και με διευρυμένη την επιρροή της. Συνέβαλε, παράλληλα, στην απόσπαση από τον καπιταλισμό μιας σειράς χωρών στην Ευρώπη, αλλά και στην Ασία που ακολούθησαν πολύ γρήγορα το δρόμο του σοσιαλισμού. Καθώς και στην άνοδο του εργατικού κινήματος στις καπιταλιστικές χώρες και του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος που οδήγησε στην κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος.
Μετά την απελευθέρωση
Στις 12 Οκτώβρη 1944 απελευθερώθηκε η Αθήνα. Είναι γνωστό ότι είχε προηγηθεί συμφωνία Εγγλέζων - Γερμανών με την ήττα και την υποχώρηση των Γερμανών, να μείνουν ανέπαφες οι δυνάμεις τους. Τις χρειάζονταν για την παγκόσμια μεταπολεμική εξέλιξη, θεωρώντας ότι είναι ακόμη χρήσιμες στο ανατολικό μέτωπο, δηλαδή στη δημιουργία περαιτέρω δυσκολιών στο Σοβιετικό Κόκκινο Στρατό, στην αντεπίθεσή του για την απελευθέρωση της Ευρώπης και, κυρίως, για να προλάβουν, ώστε να μην εισέλθει πρώτος στο γερμανικό έδαφος.
Στις 3 Νοέμβρη 1944, τα τελευταία χιτλερικά τμήματα εγκατέλειψαν την αιματοποτισμένη ελληνική γη.
Ο ελληνικός λαός, λευτερώνοντας την πατρίδα του, έπειτα από σκληρούς και ηρωικούς αγώνες, που είχε διεξάγει με την καθοδήγηση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, χαιρόταν την ατίμητη λευτεριά, που είχε κερδίσει με θυσίες, αίμα και δάκρυα. Μα, ταυτόχρονα, ήταν εξαιρετικά ανήσυχος. Η θανάσιμη, για τη δική του προοπτική, απειλή διαγραφόταν κιόλας στον ορίζοντα.
Αρχές Οκτώβρη, άρχισαν να αποβιβάζονται τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα, με βάση το σχέδιο «Μάνα», στις ακτές της Δυτικής Πελοποννήσου, όταν και τα τελευταία τμήματα των χιτλερικών εγκατέλειπαν την περιοχή Αθήνας - Πειραιά. Η απόβαση δεν εξυπηρετούσε κανέναν απολύτως στρατηγικό ή τακτικό σκοπό στη διεξαγωγή του πολέμου κατά της Γερμανίας.
Στις 18 Οκτώβρη έφτασε στην Αθήνα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (συμμετείχαν ως υπουργοί και στελέχη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ), συνοδευόμενη από τον Βρετανό στρατηγό Σκόμπι. Ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, στο λόγο που εκφώνησε κατά την άφιξή του, μίλησε για «λαοκρατία», ενώ ο ίδιος είχε ζητήσει επίμονα από τον Τσόρτσιλ να «αποστείλει επιβλητικές δυνάμεις» στην Ελλάδα «διότι τα πολιτικά μέσα διά την αντιμετώπισιν της κρισίμου καταστάσεως δεν ήσαν πλέον επαρκή».
Ο Γ. Παπανδρέου και οι Άγγλοι ζητούσαν επίμονα τη διάλυση του ΕΛΑΣ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής και επέμειναν στη διατήρηση της Ορεινής Ταξιαρχίας και του Ιερού Λόχου, δηλαδή των ενόπλων σωμάτων της άρχουσας τάξης.
Την 1η του Δεκέμβρη, ο Σκόμπι κοινοποίησε στον ΕΛΑΣ προκήρυξη, που καθόριζε ως ημερομηνία έναρξης της αποστράτευσης των ανταρτικών δυνάμεων την 10η Δεκέμβρη. Ταυτόχρονα, ο Γ. Παπανδρέου συγκαλούσε την κυβέρνηση, εν αγνοία των υπουργών του ΕΑΜ, κι αποφάσιζε την άμεση διάλυση της Εθνικής Πολιτοφυλακής σε πολλές περιφέρειες της χώρας. Την ίδια μέρα, παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση οι υπουργοί του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ.
Στις 3 Δεκέμβρη, ο αθηναϊκός λαός βρισκόταν σε συναγερμό. Ατέλειωτοι χείμαρροι κόσμου κατέκλυσαν τους δρόμους, που οδηγούσαν στην Πλατεία Συντάγματος, σε μεγάλη ειρηνική πορεία, προκειμένου να παρεμποδίσουν τα σχέδια της ελληνικής ολιγαρχίας που στηριζόταν στους Αγγλους ιμπεριαλιστές.
Η ειρηνική διαδήλωση χτυπήθηκε με τα όπλα. 30 νεκροί και πάνω από 100 τραυματίες ήταν ο αιματηρός απολογισμός της εγκληματικής αυτής ενέργειας της αντίδρασης.
Στις 4 Δεκέμβρη, η αδούλωτη Αθήνα και ο αδάμαστος Πειραιάς σηκώθηκαν στο πόδι, για να συνοδέψουν στην τελευταία τους κατοικία τα θύματα της μονόπλευρης από τη μεριά της άρχουσας τάξης ένοπλης βίας και να απαιτήσουν την άμεση παραίτηση της ματοβαμμένης κυβέρνησης. Σε συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους, δεκάδες χιλιάδες λαού συνόδευαν τους νεκρούς. Οταν η πένθιμη πομπή έφτασε στην Πλατεία Συντάγματος, οι διαδηλωτές γονάτισαν. Ορκίστηκαν στη μνήμη των νεκρών. Εψαλαν το «Πένθιμο Εμβατήριο». Πάνω από το ανταριασμένο πλήθος υψωνόταν ένα πανό που έγραφε: «Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει τις αλυσίδες ή τα όπλα». Και αυτή η πορεία χτυπήθηκε με όπλα.
Τη νύχτα της 3ης προς την 4η Δεκέμβρη βρετανικά τεθωρακισμένα κύκλωσαν και αφόπλισαν το 2ο Σύνταγμα της ΙΙης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ.
Στην πορεία, η σύγκρουση επεκτάθηκε και γενικεύτηκε. Κλιμακωτά στις επιχειρήσεις του Δεκέμβρη πήραν μέρος η 3η Ορεινή Ταξιαρχία (2.500), ο Ιερός Λόχος (500), η Χωροφυλακή (3.000) και άλλοι ένοπλοι σχηματισμοί δοσίλογων και 60 χιλιάδες αγγλικού στρατού με 80 αεροπλάνα, 200 τανκς και πολλά πυροβόλα, ενώ μονάδες του αγγλικού στόλου με τα πυροβόλα τους κανονιοβολούσαν την πρωτεύουσα και, ταυτόχρονα, εξασφάλιζαν τον εφοδιασμό των στρατευμάτων. Τις εχθρικές αυτές δυνάμεις τις αντιμετώπισαν τις πρώτες κρίσιμες μέρες το Α΄ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ, 6.400 περίπου άνδρες με ελαφρά όπλα και 3.500 άνδρες της ΙΙης Μεραρχίας.
Ηδη, άναβε το φιτίλι του Εμφυλίου. Που μπορεί να μην άρχισε ολοκληρωτικά αμέσως, αφού ακολούθησε μια προσωρινή ανάπαυλα με την υπογραφή της απαράδεκτης Συμφωνίας της Βάρκιζας το Φλεβάρη του 1945 που αφόπλισε το λαϊκό κίνημα, αλλά η μονόπλευρη ένοπλη βία από τη μεριά της άρχουσας τάξης συνεχιζόταν και εντεινόταν, ώσπου το 1946 εξανάγκασαν το λαό να ξαναπάρει τα όπλα.
Πορεία προς την ένοπλη αντιπαράθεση
Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, αρχίζει ένας αγώνας εξόντωσης του λαϊκοεπαναστατικού κινήματος, με αιχμή το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Επιδίωξη του καθεστώτος, προκειμένου να θεμελιωθεί, ήταν το τσάκισμά τους και η αποκοπή κάθε σχέσης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών δυνάμεων με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Ο συσχετισμός δυνάμεων είχε αλλάξει, αλλά δεν είχε ανατραπεί ολοκληρωτικά σε βάρος των λαϊκών δυνάμεων. Και εδώ μπήκαν τα μεγάλα μέσα, κρατικά και παρακρατικά, με τους μηχανισμούς καταστολής και τα όπλα κυρίως των παρακρατικών.
Χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι ΕΑΜίτες κλείστηκαν στις φυλακές, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στους τόπους εξορίας. Χιλιάδες άλλοι έπεσαν θύματα των συμμοριών και των κατασταλτικών κρατικών μηχανισμών.
Η αστική προπαγάνδα στην ολομέτωπη επίθεσή της στο ΚΚΕ χρησιμοποιεί τη θέση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για αποχή από τις εκλογές το Μάρτη του 1946, ως στοιχείο που τεκμηριώνει ότι το ΚΚΕ επέλεξε το δρόμο της ένοπλης πάλης σε αντιπαράθεση με τις εκλογές. Τα ίδια λένε και οι οπορτουνιστές, προβάλλοντας την άποψη ότι η συμμετοχή στις εκλογές, αφενός, θα απέτρεπε τον ένοπλο αγώνα και, αφετέρου, θα άνοιγε ο δρόμος για την «ομαλή δημοκρατική εξέλιξη», αφού θα εξέλεγε 100-120 βουλευτές.
Ο αστικός πολιτικός κόσμος μεθόδευσε τις εκλογές σε χρόνο και με τρόπο που θα έδινε αποτελέσματα συντριπτικά υπέρ των αστικών κομμάτων. Σε τέτοιου είδους εκλογές και ο «κεντρώος» Σοφούλης εμφανίστηκε αρχικά αντίθετος, αλλά στη συνέχεια συγκατένευσε.
Σε ποιες συνθήκες, όμως, έγιναν οι εκλογές; Εγιναν 14 περίπου μήνες μετά τη Βάρκιζα, μέσα σε πρωτοφανείς συνθήκες δολοφονικού οργίου και ωμής βίας σε βάρος των ΕΑΜιτών, ενώ 15 μήνες από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ο αιματηρός απολογισμός ήταν: «Φόνοι: 1.289. Τραυματίες: 667. Βασανισμοί: 31.632. Φυλακισμένοι: 8.624, ενώ καθ' όλον το έτος ξεπερνούσαν τις 30.000. Απόπειρες φόνων: 509. Συλληφθέντες: 84.931. Βιασμένες γυναίκες: 165. Λεηλασίες - καταστροφές: 18.767. Καταστροφές γραφείων: 667». (Στη δίνη του εμφυλίου», σελ. 440, εκδόσεις «Προσκήνιο»).
Ενώ ο Β. Μπαρτζιώτας προσθέτει στα παραπάνω: «Καταδιωκόμενοι: 100.000. Στη χώρα δρούσαν συμμορίες: 166 Παράνομα οπλοφορούντες συμμορίτες: 20.000» (Β. Μπαρτζιώτα: «Ο αγώνας του ΔΣΕ», σελ. 20).
Οι εκλογικοί κατάλογοι δεν είχαν ξεκαθαριστεί, διατηρούνταν ακόμη οι προπολεμικοί και με βάση αυτούς έγιναν οι εκλογές. Χώρια οι διπλοψηφίες και οι τριπλοψηφίες. Και τελικά, παρ' όλα αυτά, «στις εκλογές ψήφισαν μόνο 1.106.510 ψηφοφόροι, δηλαδή το 50% από τους 2.211.791 γραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους. Κι όμως, η Επιτροπή του ΟΗΕ, ο οποίος είχε στείλει 1.200 παρατηρητές, ανακοίνωσε ότι το ποσοστό αποχής της Αριστεράς ήταν 9,3%!»(«ΔΟΚΙΜΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ», τ. Α', σελ. 551).
Οσοι υποστηρίζουν, επομένως, ότι η συμμετοχή του ΕΑΜ στις εκλογές θα του έδινε τη δυνατότητα να εκλέξει 100-120 βουλευτές (σε σύνολο 354 τότε), είναι φανερό ότι βρίσκονται εκτός τόπου και χρόνου. «Αν θα ήθελε κάποιος να βγάλει ένα γενικό συμπέρασμα για τις επιλογές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο, θα έπρεπε να σημειώσει την αντιφατικότητα της πολιτικής τους. Ιδιαίτερα για το ΚΚΕ πρέπει να τονιστεί ότι εμμένοντας στις ειρηνικές μορφές πάλης και, ταυτόχρονα, προωθώντας διστακτικά τον ένοπλο αγώνα, είχε καταστεί δέσμιο των αντιφάσεων της πολιτικής του, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην προλαβαίνει τις εξελίξεις, να μην είναι προετοιμασμένο αρκετά, για να τις αντιμετωπίσει, ούτε ικανό να υπολογίζει με ακρίβεια το συσχετισμό δυνάμεων και τις διαθέσεις του αντιπάλου, για να επιλέγει κάθε φορά την ορθή τακτική, και τελικά να μην μπορεί να προσδιορίζει σωστά τα καθήκοντα της κάθε ιστορικής στιγμής και να αντιλαμβάνεται τον επείγοντα χαρακτήρα των εν λόγω καθηκόντων του με πληρότητα» («Η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ», σελ. 181-182).
Την ίδια περίοδο είχαν επίσης εκδοθεί μια σειρά αντιδραστικά νομοθετήματα ενίσχυσης της κρατικής κατασταλτικής δράσης, όπως: Ο Αναγκαστικός Νόμος 509, του 1947, που προέβλεπε την ποινή του θανάτου «διά την διάδοσιν ιδεών εχουσών σκοπόν την ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος», το διαβόητο Γ΄ Ψήφισμα, του Ιούνη 1946, που τιμωρούσε με ισόβια κάθειρξη την «απόπειραν συνωμοσίας» και με θάνατο την «εφαρμογήν συνωμοσίας», και ο μεταξικός Αναγκαστικός Νόμος 375, της 18ης του Δεκέμβρη 1936, αλλά και άλλα νομικά κατασκευάσματα, που καταδίκαζαν τη σκέψη, παρέτειναν επ' αόριστο το χρόνο εκτόπισης των «υπόπτων» και επεξέτειναν τις διώξεις σε συγγενείς των εν λόγω «υπόπτων» πρώτου, δευτέρου, αλλά και τρίτου βαθμού.
Τις έννοιες της «συνωμοσίας» και του «υπόπτου» τις έδιναν οι μακελάρηδες των είκοσι πέντε στρατοδικείων, που λειτουργούσαν στη χώρα τα χρόνια εκείνα, σε κάθε ενέργεια αντίστασης και πάλης εναντίον της βίας και της τρομοκρατίας. Με το Νόμο «Περί Τύπου», που ψήφισε η κυβέρνηση Σοφούλη στις 17 Οκτώβρη 1947, απαγορεύτηκε η έκδοση του «Ριζοσπάστη» και άλλων δημοκρατικών εφημερίδων. Με βάση τον Αναγκαστικό Νόμο 509 έβγαλαν εκτός νόμου το ΚΚΕ και τις οργανώσεις του, καθώς και άλλους μαζικούς φορείς, συλλόγους ή πολιτικές κινήσεις, που βρίσκονταν κάτω από την επιρροή του.
Ο μονόπλευρος εμφύλιος είχε, λοιπόν, αρχίσει πολύ πριν τις εκλογές του 1946, αν υποτεθεί ότι σταμάτησε ποτέ. Οι ένοπλες συμμορίες των Σούρλα, Μαγγανά, Τσαντούλα, Βουρλάκη, Κατσαρέα, Καμαρινέα κ.ά, σε συνεργασία με τη Χωροφυλακή και το Στρατό, οργίαζαν στην ύπαιθρο, ενώ οι περιβόητες «επιτροπές ασφάλειας» έστελναν κατά χιλιάδες στους τόπους εξορίας κομμουνιστές και άλλους ΕΑΜίτες. Χιλιάδες καταδιωκόμενοι υποχρεώθηκαν να πάρουν τα βουνά και να υπερασπιστούν τη ζωή τους με το όπλο στο χέρι.
Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946) δεν αποφάσισε την άμεση μεταφορά του κέντρου βάρους της δράσης του Κόμματος στην ένοπλη πάλη. Αυτό το έκανε η 3η Ολομέλεια (Σεπτέμβρης 1947).
Οι ΗΠΑ σε δράση
Το 1947 οι ΗΠΑ πήραν στην Ελλάδα τη σκυτάλη από τους Αγγλους και αμέσως άρχισαν να εξοπλίζουν τον κυβερνητικό στρατό με σύγχρονα όπλα και πολεμικό υλικό κατάλληλο για «ορεινές επιχειρήσεις» και κυρίως όλμους, ορεινά πυροβόλα, ημιαυτόματα τηλεβόλα, εκτοξευτές ρουκετών και βόμβες Ναπάλμ.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, μάλιστα, όχι μόνο δεν έκρυβε τότε, αλλά, αντίθετα, διαλαλούσε τους απώτερους σκοπούς της ωμής αμερικανικής επέμβασης στην Ελλάδα, τονίζοντας σχετικά:
«Διαλέξαμε την Ελλάδα (αλλά) και την Τουρκία, όχι γιατί χρειάζονται βοήθεια ή γιατί είναι λαμπρά υποδείγματα δημοκρατίας και ύπαρξης των τεσσάρων ελευθεριών, αλλά γιατί αποτελούν για μας τις στρατηγικές πύλες της Μαύρης θάλασσας και της καρδιάς της Σοβιετικής Ενωσης» («Νιου Γιορκ Χέραλντ Τρίμπιουν», 6 Απρίλη 1947).
Σχετικά με αυτό το θέμα, είχε μιλήσει και ο Αμερικανός αρχιστράτηγος Σ. Τσάμπερλεν, ο οποίος είχε αναφέρει σε έκθεσή του ότι «ουσιαστικά ο αγώνας στην Ελλάδα ήταν απλώς μια φάση, σημαντική ωστόσο, στον παγκόσμιο αγώνα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ενωσης». Αλλά και ο στρατηγός Δημήτριος Ζαφειρόπουλος επιβεβαίωνε τις προθέσεις των Αμερικανών με την ομολογία του ότι η ανάμειξή τους στα ελληνικά πράγματα δεν αποτελούσε «μόνον απλήν ηθικήν ενίσχυσιν, αλλά ενείχε την έννοιαν της προωθημένης προπομπού του αμερικανικού στρατού εις την Βαλκανικήν».
Η ανάμειξη των Αμερικανών ήταν παντού φανερή. Τις επιχειρήσεις στη Μουργκάνα τις κατηύθυνε προσωπικά ο στρατηγός Βαν Φλιτ, στις επιχειρήσεις του 1948 για την εφαρμογή του «Σχεδίου Κορωνίς» και τον Αύγουστο του 1949 για την εφαρμογή του «Σχεδίου Πυρσός» συμμετείχαν ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματικοί του στρατού. Στα γραφεία της Ασφάλειας, στην Αθήνα, εξάλλου, ήταν εγκαταστημένος ο Αμερικανός αξιωματούχος Ρόμπερτ Ντρίσκαλ, που επέβλεπε στις συλλήψεις κομμουνιστών, αριστερών και άλλων πολιτών, ενώ ουσιαστικά τις μάχες ανάμεσα στο ΔΣΕ και στις υπέρτερες δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού τις διηύθυναν Αμερικανοί αξιωματικοί, που είχαν τοποθετηθεί στις διοικήσεις των Μεραρχιών και αργότερα των Ταξιαρχιών. Οι εξουσίες στους Αμερικανούς είχαν δοθεί συγκεκριμένα από την ελληνική κυβέρνηση, όταν έφθασαν τον Οκτώβρη του 1948 στην Αθήνα, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, οι υπουργοί Στρατιωτικών Ρόαγιαλ και Εξωτερικών Μάρσαλ.
Οι Αμερικανοί, όμως, πρόσφεραν στις αντιδραστικές κυβερνήσεις της Αθήνας και μεγάλη οικονομική βοήθεια, που συνέβαλε στη δημιουργία ενός πανίσχυρου στρατού, που συνολικά αποτελούνταν από 150.000 στρατιώτες, 51.000 εθνοφύλακες, 14.000 πληρώματα πολεμικών πλοίων και 6.500 πληρώματα πολεμικών αεροπλάνων και προσωπικό αεροδρομίων. Στους αριθμούς, μάλιστα, αυτούς πρέπει να προστεθούν οι ΜΑΥδες, καθώς και 33.000 ένστολοι και μυστικοί αστυνομικοί.
Αυτές ήταν οι δυνάμεις εκείνες που νίκησαν, τελικά, το Δημοκρατικό Στρατό, του οποίου εντούτοις η δράση στα τρία χρόνια της ηρωικής και άνισης πάλης του υπήρξε επική.
Οι οπορτουνιστές
«Από τις ήττες και τα λάθη του επαναστατικού κινήματος της χώρας μας οι οπορτουνιστές έβγαλαν εκείνα τα συμπεράσματα που ευνούχιζαν την ταξική πάλη. Αποσιώπησαν τα ουσιαστικά λάθη, ενώ απολυτοποίησαν ή μεγιστοποίησαν τη σημασία λαθών δευτερεύουσας σημασίας και χαρακτήρισαν ως λάθη σωστές πολιτικές ή στρατιωτικές ενέργειες του ΚΚΕ.
Από την άλλη μεριά, "στολίζουν" με σωρεία κοσμητικών επιθέτων την ηγεσία του ΚΚΕ, του ΚΚΣΕ, επώνυμα ηγετικά στελέχη πολλών κομμουνιστικών κομμάτων. Συνάμα, φροντίζουν να βγάζουν "λάδι" εκείνα τα στελέχη, που τα χνότα τους ταιριάζουν με τα δικά τους, παρότι αυτά τα στελέχη ήσαν στην ηγεσία του ΚΚΕ επί 10ετίες, άρα βαρύνονται κι αυτά με ευθύνες. Περιττό βέβαια να πούμε ότι αφήνουν τελείως στο απυρόβλητο ηγετικούς παράγοντες του EAM που συνεργάζονταν με το ΚΚΕ. Γι' αυτό και οι αναλύσεις τους είναι μεροληπτικές, αβαθείς και αντιεπιστημονικές...
Για του λόγου το αληθές, δεν έχουμε παρά να δούμε οι νεότεροι, που δε ζήσαμε προηγούμενα γεγονότα, την αντικομμουνιστική στάση των νεοσοσιαλδημοκρατών που από το ΚΚΕ προσχώρησαν στο "Συνασπισμό". Δεν έχουμε παρά να δούμε την ουρανομήκη αναίδεια απέναντι σε μια ματωμένη πορεία ενός ηρωικού κόμματος.
Ας προσέξουμε, όμως, συγκεκριμένα την αποκήρυξη του ΚΚΕ με βάση τις δικές τους ομολογίες.
Γράφει ο Λ. Κύρκος για το Δεκέμβρη του 1944: "Ο Δεκέμβρης ως πολιτική επιλογή ήταν θανάσιμο λάθος... Η αναμέτρηση του Δεκέμβρη θα οδηγούσε σε συντριβή, άρα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να αποκλειστεί... Δεν έπρεπε να εμποδιστεί - από το ΚΚΕ - η πορεία προς την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών, που έπρεπε να είναι ο σαφέστατος και αμετακίνητος στόχος... Εκείνο που τρόμαζε τους Εγγλέζους ήταν η μεγάλη συσπείρωση γύρω από το EAM, η πολιτική και μαζική του δύναμη... Η ελληνική αστική τάξη είναι αποφασισμένη να εξοντώσει τους κομμουνιστές... Οι Εγγλέζοι, και αν αποτύχαιναν να σύρουν στην παγίδα το EAM, πάλι θα έκαναν το παν για να εμποδίσουν την ομαλή πορεία προς τις εκλογές". Λ. Κύρκος, ό.π., σελ. 119, 129, 128, 130).
Μέσα σε λίγες γραμμές υπάρχουν ένα σωρό αντιφάσεις, που δείχνουν τα αδιέξοδα της οπορτουνιστικής σκέψης. Παράλληλα, παραγνωρίζονται βασικά ζητήματα.
Πρώτον, ότι ακριβώς η πολιτική της ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης ήταν η πρόθεση και η πρακτική της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ. Οταν η τέτοια πρακτική διακόπηκε το Δεκέμβρη (για να ξανασυνεχιστεί αμέσως μετά) αυτό έγινε αναγκαστικά και απροετοίμαστα, επειδή η σύγκρουση επιβλήθηκε.
Δεύτερον, ότι το βασικό πρόβλημα της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ ήταν "η αδυναμία της να δει έγκαιρα και να συνδυάσει, σύμφωνα με τη μαρξιστική αντίληψη, το καθήκον της εθνικής απελευθέρωσης με την ταυτόχρονη αντιμετώπιση του προβλήματος της εξουσίας" ("Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ", τόμ. Α, σελ. 500, εκδ. "Σύγχρονη Εποχή").
Το πρώτο λάθος απορρέει από το δεύτερο.
Στην ίδια λογική κινείται η επιχειρηματολογία και άλλων, τόσο για το Δεκέμβρη, όσο και για τον Εμφύλιο πόλεμο, που και αυτός χαρακτηρίζεται από τον Λ. Κύρκο "μοιραίος", όπως και ο Δεκέμβρης.
Για δύο κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης ακούς τη λέξη "λάθος"! Το γιατί οδηγούνται σε αυτό το συμπέρασμα είναι φανερό. Αποτελεί απόρροια της γενικότερης επιλογής τους σε σχέση με το στρατηγικό στόχο τους. Για τον ίδιο λόγο μεγιστοποιούν το λάθος της αποχής του ΚΚΕ από τις βουλευτικές εκλογές του 1946. Το θεωρούν καθοριστικό για τις παραπέρα αρνητικές εξελίξεις, παραγνωρίζοντας το δολοφονικό όργιο κατά του ΚΚΕ και του ΕΑΜ αμέσως μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12.2.1945). Αλλά και ως προς την τελευταία, δεν είναι πάντα απόλυτα σαφείς όλοι τους. Τη θεωρούν λάθος - όπως και ήταν - ή όχι; Αν όχι, δε χρειάζονται τα δάκρυα για την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ. Αν ναι, πώς συμβιβάζεται αυτό με την αντίληψή τους για πάση θυσία εμμονή στις εκλογικές διαδικασίες»; (Συλλογή κειμένων, που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή» υπό τον τίτλο «Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός»).
Τι ήταν ο αγώνας του ΔΣΕ
«Ο αγώνας του ΔΣΕ συνεχίζει πολλούς να εμπνέει και άλλους να προκαλεί. Οι τελευταίοι, η αστική τάξη και οι μηχανισμοί της, έχουν εξαπολύσει τόνους συκοφαντίας εναντίον του. Οι "ξενοκίνητοι ΕΑΜοβούλγαροι" και οι "Κομμουνιστοσυμμορίτες" των προηγούμενων χρόνων, μαζί με τη λαθολογία που άφθονη σκορπίζουν οι σοσιαλδημοκρατικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις, σε συνδυασμό με τον πιο εκλεπτυσμένο σύγχρονο αντικομμουνισμό, χαρακτηρίζουν την αστική προπαγάνδα...
Η δράση του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα. Το αστικό κράτος γνώρισε τον πιο μεγάλο μέχρι σήμερα κίνδυνο για την ίδια την ύπαρξή του. Αυτά τα γεγονότα καταδείχνουν και τις μεγάλες δυσκολίες που είχε να αντιμετωπίσει ο ΔΣΕ.
Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αντιιμπεριαλιστικός και διεθνιστικός. Πέραν των άλλων, έβαλε το δικό του βάρος υπέρ του αγώνα των λαών, σε μια περίοδο που ο ιμπεριαλισμός είχε ξεκινήσει το λεγόμενο ψυχρό πόλεμο.
Η πάλη του ΔΣΕ αποπνέει μόνο δίκιο και ακατάβλητη ηθική, επειδή δίκιο και ηθική αποπνέει ο αγώνας της εργατικής τάξης, ο αγώνας του ΚΚΕ, είτε έφερνε νίκες, είτε έρχονταν πικρές οι ήττες.
Το ΚΚΕ προσπαθεί να διδάσκεται από τη θετική και την αρνητική πείρα του ΔΣΕ, από τη γενικότερη πείρα του εργατικού - λαϊκού κινήματος των μεγάλων χρόνων της 10ετίας 1940-1949.
Ο αντιιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της πάλης του ΔΣΕ προσδιορίζεται από τις συνθήκες που επέβαλαν τη δημιουργία του και τα αντίπαλα στρατόπεδα που συγκρούστηκαν: Από τη μια πλευρά, των λαϊκών δυνάμεων, που εκφράζονταν πολιτικά από το ΚΚΕ και συμμάχους του, όπως το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ), και, από την άλλη, όλων των συνασπισμένων εγχώριων αστικών δυνάμεων και των ξένων συμμάχων τους.
Αντιπαρατέθηκε η ένοπλη μαζική λαϊκή πάλη με την ένοπλη και θεσμική κρατική βία που ασκούσαν οι μηχανισμοί και οι κυβερνήσεις των Τσαλδάρη, Σοφούλη, Μαξίμου, των "δεξιών" και "φιλελεύθερων" κομμάτων από κοινού με τον εγγλέζικο και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Το "δόγμα Τρούμαν" και το "σχέδιο Μάρσαλ" συντέλεσαν αποφασιστικά στη νίκη της αστικής τάξης.
Ο νέος ένοπλος λαϊκός αγώνας στηρίχτηκε στην οργανωτική - πολεμική πείρα του ΕΛΑΣίτικου αγώνα 1942-1945 και σε δυνάμεις που συμμετείχαν στον ΕΛΑΣ.
Παρά τη "Συμφωνία της Βάρκιζας", αυτόν τον απαράδεκτο συμβιβασμό σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος, η αστική τάξη δεν είχε μπορέσει να κερδίσει την πλειοψηφία του λαού, έστω και τυπικά, κοινοβουλευτικά. Η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση είχε αφήσει μεγάλη αγωνιστική παρακαταθήκη στη συνείδηση του λαού, στις μορφές οργάνωσης και στις μορφές πάλης. Μετά την απελευθέρωση, το ΚΚΕ και άλλες ΕΑΜικές δυνάμεις πρωτοστάτησαν στην πάλη κατά της αντίδρασης και των συμμάχων της. Η αστική τάξη ήθελε κυριολεκτικά να τσακίσει κάθε πνεύμα αντίστασης, κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Οι αστικές δυνάμεις για να αντιστρέψουν πλήρως και προς όφελός τους το συσχετισμό των δυνάμεων και για να σταθεροποιήσουν την εξουσία τους, κατέφυγαν στη δολοφονική βία και στην πιο ωμή τρομοκρατία, επέλεξαν το αιματοκύλισμα, στηριγμένες στην αμερικανική οικονομική, στρατιωτική και πολιτική ενίσχυση, μετά την εκφρασμένη φανερή αδυναμία της Μεγάλης Βρετανίας να συνεχίσει αυτόν το ρόλο.
Οσοι, συνειδητά ή όχι, παραγνωρίζουν τη σκληρότητα της ταξικής πάλης, τις συνθήκες της εποχής, τα σχέδια των αστών, που είχαν ξεκινήσει από τα χρόνια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με την υποστήριξη των Αγγλων ιμπεριαλιστών, συγκαλύπτουν την πραγματικότητα και τους πραγματικούς υπεύθυνους...
Το λαϊκό κίνημα εκείνων των χρόνων βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα: Υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση; Αν και με καθυστέρηση, επέλεξε το δεύτερο δρόμο, όπως κάθε λαός που αρνείται να δεχτεί την ταπείνωση και τον εξανδραποδισμό. Δεν ταίριαζαν αυτά σε εκείνους και σε εκείνες που μόλις είχαν αφήσει πίσω τους το σηκωμό του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της ΟΠΛΑ, της Εθνικής Αλληλεγγύης και τον αγώνα του ΕΛΑΣ κατά των Εγγλέζων και των εγχώριων αστικών δυνάμεων το Δεκέμβρη του 1944.
Το δρόμο της αντίστασης, σε άλλες συνθήκες, επέλεξε το ΚΚΕ και στα χρόνια που ακολούθησαν την ήττα του ΔΣΕ. Στις φυλακές και στις εξορίες, στα εκτελεστικά αποσπάσματα και στην παρανομία, στη νομιμότητα αργότερα και μέχρι σήμερα. Μπόρεσε να σταθεί όρθιο στις αρνητικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν διεθνώς και στο ίδιο το ΚΚΕ το 1989-1991.
Ολα τα τελευταία χρόνια οργιάζει η αστική προπαγάνδα, που βάλλει κατά της ταξικής πάλης, ανεξάρτητα από τις μορφές που μπορεί αυτή να πάρει, και που τη στιγματίζει ως ξεπερασμένη και επιζήμια για τα λαϊκά συμφέροντα. Μαζί της συκοφαντούνται και οι πιο υψηλές αξίες που γνώρισε η ανθρωπότητα, οι κομμουνιστικές αρχές και επιδιώξεις.
Είναι πλημμύρα τα ιδεολογήματα στήριξης της "κοινωνικής συναίνεσης", του "διαλόγου" ανάμεσα στους λεγόμενους κοινωνικούς εταίρους. Η ταξική συνεργασία διαφημίζεται ως το μέσον που οδηγεί στην αντιμετώπιση των "σύγχρονων προκλήσεων", στην κοινωνική προκοπή και στη διασφάλιση των νέων γενεών.
Συγκαλύπτεται η βία του αστικού κράτους, που εκφράζεται με τη νομοθεσία, τους θεσμούς και τους μηχανισμούς του. Το ίδιο και η πολύμορφη βία που ασκούν οι κεφαλαιοκράτες κατά των εργατών και των εργατριών στους τόπους εργασίας.
Εργατικά - λαϊκά και εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα διασύρονται, ενώ επιστρατεύεται ένας φαρισαϊκού τύπου "ανθρωπισμός", για να εμφανίσουν τους ένοπλους μαχητές ως και στυγνούς δολοφόνους. Την ίδια ώρα, η τρομοκρατία των καπιταλιστικών κρατών μέσα στις χώρες τους και εναντίον άλλων λαών και χωρών, με πολεμικά και διπλωματικά μέσα, συνεχίζεται και εντείνεται. Η βία των καπιταλιστικών κρατών έχει πάρει νέες διαστάσεις και ταξικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα.
Κάθε εργάτης και εργάτρια που είναι θύμα της ανελέητης εκμετάλλευσης, κάθε νέα και νέος που αρχίζει τη ζωή μέσα στη ζούγκλα όπου κυριαρχεί το άδικο του ισχυρού, είναι σε θέση να αντιληφθεί την αιτία και το στόχο αυτής της ιδεολογικής επίθεσης. Οι εκμεταλλευτές, οι παρατρεχάμενοι και οι καλοπληρωμένες πένες τους, οι πολεμοκάπηλοι και οι ενώσεις τους κτυπούν γενικά την ιδεολογία της ταξικής πάλης, επειδή ακριβώς ανησυχούν για το μέλλον της ταξικής κυριαρχίας τους. Φοβούνται την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Παίρνουν προληπτικά μέτρα, ώστε να μην μπορέσει η εργατική τάξη να συνειδητοποιήσει την κοινωνική θέση και την ιστορική αποστολή της. Ο φόβος τους για το μέλλον είναι που στρέφει την ιδεολογική τους επίθεση κυρίως κατά της νεολαίας. Θέλουν να εντάξουν στους σχεδιασμούς τους τη ζωντάνια και τη δημιουργικότητα, τις αγωνιστικές διαθέσεις της. Δε θα το πετύχουν!...
Όπως αποδείχνει η Ιστορία, την ανθρωπότητα έφεραν μπροστά οι μεγάλες αστικές επαναστάσεις, οι προλεταριακές επαναστάσεις, πρώτη απ' όλες η μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία.
Μπροστά έφεραν τον κόσμο η καθοριστική συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης στη συντριβή του φασιστικού ιμπεριαλισμού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, η πάλη των λαών της Αφρικής, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής, της Μέσης Ανατολής, της Κούβας και της Παλαιστίνης.
Είμαστε αλληλέγγυοι σε κάθε αγωνιζόμενο λαό που διεκδικεί το δίκιο του. Παλεύουμε να δυναμώσει ο μαζικός πολιτικός αγώνας στην Ελλάδα.
Γνωρίζουμε ότι ο δρόμος είναι δύσβατος, όπως και ότι τα πιο δύσκολα βρίσκονται μπροστά. Αλλά έχουμε βαθιά πίστη στην εργατική τάξη, στις ριζοσπαστικές λαϊκές δυνάμεις. Η στρατηγική του ΚΚΕ μπορεί να συνεγείρει πολλές νέες χιλιάδες εργατών, νεολαίων, γυναικών, μικρομεσαίων αγροτών και αυτοαπασχολούμενων, ΕΒΕ, διανοουμένων.
Ο συσχετισμός δυνάμεων θα αλλάξει. Το ζητούμενο είναι να γίνει αυτό το γρηγορότερο. Να αρχίσει τώρα και να εκφραστεί παντού. Στην καθημερινή πάλη, στα συνδικάτα, στα σχολεία, στα Ανώτατα Ιδρύματα, στις τοπικές εκλογές του Οκτώβρη, στις εκλογές για το Κοινοβούλιο. Αποδυνάμωση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που υπηρετούν το κεφάλαιο. Ακόμα μεγαλύτερη αποδυνάμωση του ΣΥΝ, που η παρουσία του, η ηττοπαθής στάση και η συμβιβαστική πολιτική του ζημιώνουν το λαϊκό κίνημα, ενώ συνεργάζεται με το ΠΑΣΟΚ και μαζί συκοφαντούν το ΚΚΕ.
Ισχυρό ΚΚΕ, προχώρημα της συσπείρωσης δυνάμεων, ενίσχυση των προϋποθέσεων για τη δημιουργία του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου, που θα ανοίξει το δρόμο για τη λαϊκή εξουσία...
Το σύνθημα "Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός" εκφράζει τον ουτοπικό στόχο για έναν ανθρώπινο καπιταλισμό. Ενας άλλος κόσμος πράγματι είναι εφικτός, όμως αυτός ο κόσμος είναι ο σοσιαλιστικός. Είναι η εργατική εξουσία που καταργεί την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και όχι οι ουτοπίες που εξ αντικειμένου αφήνουν άθικτο το σύστημα και αξιοποιούνται από το κεφάλαιο ως μέσο κατασίγασης και ανώδυνης εκτόνωσης ριζοσπαστικών διαθέσεων και αντιδράσεων.
Οι εργάτες, οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα που ακολουθούν τη ΝΔ, όσο και εκείνα που βρίσκονται στο ΠΑΣΟΚ, έχουν εδώ τη θέση τους: Στο ΚΚΕ και μαζί με το ΚΚΕ. Εδώ χτυπά η καρδιά του μέλλοντός μας. Εδώ βρίσκεται η δικαίωση του αγώνα και της θυσίας του ΔΣΕ. Εδώ γίνονται ένα, το χτες με το σήμερα και το αύριο» (Από τη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 60χρονα του ΔΣΕ).
Ο Ορκος του μαχητή του ΔΣΕ
"Εγώ, παιδί του λαού της Ελλάδας και μαχητής του ΔΣΕ, ορκίζομαι να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι, να χύσω το αίμα μου και να δώσω και την ίδια μου τη ζωή για να διώξω απ' τα χώματα της Πατρίδας μου και τον τελευταίο ξένο καταχτητή. Για να εξαφανίσω κάθε ίχνος φασισμού. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Πατρίδας μου. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω τη Δημοκρατία, την τιμή, την εργασία, την περιουσία και πρόοδο του λαού μας.
Ορκίζομαι να 'μαι καλός, γενναίος και πειθαρχικός στρατιώτης, να εκτελώ όλες τις διαταγές των ανωτέρων μου, να τηρώ όλες τις διατάξεις του κανονισμού και να κρατώ τα μυστικά του ΔΣΕ.
Ορκίζομαι να 'μαι υπόδειγμα καλής συμπεριφοράς προς τον λαό, φορέας και εμψυχωτής στη λαϊκή ενότητα και συμφιλίωση και να αποφεύγω κάθε πράξη που θα με εκθέτει και θα με ατιμάζει σαν άτομο και μαχητή. Ιδανικό μου έχω τη λεύτερη και ισχυρή Δημοκρατική Ελλάδα και την πρόοδο και ευημερία του λαού. Και στην υπηρεσία του ιδανικού μου θέτω το όπλο μου και τη ζωή μου.
Αν ποτέ φανώ επίορκος και από κακή πρόθεση παραβώ τον όρκο μου, ας πέσει πάνω μου αμείλικτο το τιμωρό χέρι της Πατρίδας και το μίσος και η καταφρόνια του λαού μου".
Ορκίζομαι να 'μαι καλός, γενναίος και πειθαρχικός στρατιώτης, να εκτελώ όλες τις διαταγές των ανωτέρων μου, να τηρώ όλες τις διατάξεις του κανονισμού και να κρατώ τα μυστικά του ΔΣΕ.
Ορκίζομαι να 'μαι υπόδειγμα καλής συμπεριφοράς προς τον λαό, φορέας και εμψυχωτής στη λαϊκή ενότητα και συμφιλίωση και να αποφεύγω κάθε πράξη που θα με εκθέτει και θα με ατιμάζει σαν άτομο και μαχητή. Ιδανικό μου έχω τη λεύτερη και ισχυρή Δημοκρατική Ελλάδα και την πρόοδο και ευημερία του λαού. Και στην υπηρεσία του ιδανικού μου θέτω το όπλο μου και τη ζωή μου.
Αν ποτέ φανώ επίορκος και από κακή πρόθεση παραβώ τον όρκο μου, ας πέσει πάνω μου αμείλικτο το τιμωρό χέρι της Πατρίδας και το μίσος και η καταφρόνια του λαού μου".
- Από το βιβλιάριο του μαχητή και αξιωματικού του ΔΣΕ.
-
Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944 με το φακό του Dmitri Kessel
Σημείωση: Ο σκοπός των δυο αναρτήσεων του «αφιερώματος στο Δεκέμβρη του 1944 με το φακό του Dmitri Kessel» είναι η παρουσίαση των φωτογραφικών ντοκουμέντων που παρέδωσε ο σημαντικός αυτός καλλιτέχνης στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία, και δεν έχει το χαρακτήρα ιστορικού άρθρου.
Συνεπώς δεν υιοθετούμε απαραίτητα τις όποιες αναφορές, ρήσεις, σχόλια και χαρακτηρισμούς συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Η ιστορική καταγραφή των γεγονότων του Δεκέμβρη του ΄44 και γενικότερα της εποχής εκείνης, παρουσιάζεται σε αντίστοιχες αναρτήσεις του ιστολογίου μας που θα βρείτε στην θεματική ενότητα με τον τίτλο «Εθνική Αντίσταση». Επίσης κρίνουμε αναγκαίο ένα μικρό σχόλιο γενικότερα για το βιβλίο του Γρ. Φαράκου «Μαρτυρίες και στοχασμοί» (το οποίο τυχαίνει να έχουμε διαβάσει) αποσπάσματα του οποίου συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Ο Φαράκος ήταν για δεκαετίες κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, κατέχοντας υπεύθυνες θέσεις (μέχρι και Γενικός Γραμματέας). Συμμετείχε και διαδραμάτισε κορυφαίο ρόλο (για δεκαετίες) συνδιαμορφώνοντας τις αποφάσεις και την πολιτική του κόμματος. Με το να αυτοπαρουσιάζεται δήθεν ως «ουδέτερος θεατής» και να «περιγράφει» την ιστορία με τον τρόπο που το κάνει, δεν διαφυλάσσει την όποια υστεροφημία του. Αντίθετα, την προσβάλλει.
Συνεπώς δεν υιοθετούμε απαραίτητα τις όποιες αναφορές, ρήσεις, σχόλια και χαρακτηρισμούς συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Η ιστορική καταγραφή των γεγονότων του Δεκέμβρη του ΄44 και γενικότερα της εποχής εκείνης, παρουσιάζεται σε αντίστοιχες αναρτήσεις του ιστολογίου μας που θα βρείτε στην θεματική ενότητα με τον τίτλο «Εθνική Αντίσταση». Επίσης κρίνουμε αναγκαίο ένα μικρό σχόλιο γενικότερα για το βιβλίο του Γρ. Φαράκου «Μαρτυρίες και στοχασμοί» (το οποίο τυχαίνει να έχουμε διαβάσει) αποσπάσματα του οποίου συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Ο Φαράκος ήταν για δεκαετίες κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, κατέχοντας υπεύθυνες θέσεις (μέχρι και Γενικός Γραμματέας). Συμμετείχε και διαδραμάτισε κορυφαίο ρόλο (για δεκαετίες) συνδιαμορφώνοντας τις αποφάσεις και την πολιτική του κόμματος. Με το να αυτοπαρουσιάζεται δήθεν ως «ουδέτερος θεατής» και να «περιγράφει» την ιστορία με τον τρόπο που το κάνει, δεν διαφυλάσσει την όποια υστεροφημία του. Αντίθετα, την προσβάλλει.
Γράφει ο Πέτρος Γαϊτάνος, το Νοέμβρη του 1994, στην εισαγωγή του Λευκώματος
"DMITRI KESSEL, ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘44", Εκδόσεις ΑΜΜΟΣ,
Ο Dmitri Kessel γεννήθηκε στην Ουκρανία στις αρχές του αιώνα. Μετανάστευσε στην Αμερική το 1923 και εργάστηκε σαν φωτογράφος στο περιοδικό LIFE. Ταξίδεψε σ’ ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο και οι φωτογραφίες του –μολονότι προορίζονταν για ένα εφήμερο μέσο- άντεξαν στον χρόνο. Σήμερα ο Κέσελ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φωτορεπόρτερ στον κόσμο. Η δουλειά του, κλασική πια, έχει παρουσιαστεί σε πολλά βιβλία. Οι φωτογραφίες όμως που ο Ντμίτρ Κέσελ έβγαλε στην Ελλάδα του 1944 έμειναν περισσότερο ανέκδοτες και παρουσιάζονται σήμερα για πρώτη φορά.
Τον Αύγουστο του 1994, πενήντα χρόνια μετά, ένας άλλος μεγάλος φωτογράφος του αιώνα μας, ο Ντέηβιντ Ντάνκαν, έφερε στην Αθήνα αυτό το πολύτιμο υλικό και μας το έδωσε λέγοντας. «Ο Ντμίτρ Κέσελ ήταν εδώ, κάτω από την Ακρόπολη, στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Τότε που πολλά όνειρα έγιναν εφιάλτες και ο ηρωισμός, η αγωνία και το πάθος μάτωσαν αυτή την όμορφη χώρα. Σας στέλνει, μέσα απ’ την καρδιά του, όσα θραύσματα μάζεψε από εκείνα τα γεγονότα. Τη δική του φωτογραφική μαρτυρία».
"DMITRI KESSEL, ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘44", Εκδόσεις ΑΜΜΟΣ,
Ο Dmitri Kessel γεννήθηκε στην Ουκρανία στις αρχές του αιώνα. Μετανάστευσε στην Αμερική το 1923 και εργάστηκε σαν φωτογράφος στο περιοδικό LIFE. Ταξίδεψε σ’ ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο και οι φωτογραφίες του –μολονότι προορίζονταν για ένα εφήμερο μέσο- άντεξαν στον χρόνο. Σήμερα ο Κέσελ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φωτορεπόρτερ στον κόσμο. Η δουλειά του, κλασική πια, έχει παρουσιαστεί σε πολλά βιβλία. Οι φωτογραφίες όμως που ο Ντμίτρ Κέσελ έβγαλε στην Ελλάδα του 1944 έμειναν περισσότερο ανέκδοτες και παρουσιάζονται σήμερα για πρώτη φορά.
Τον Αύγουστο του 1994, πενήντα χρόνια μετά, ένας άλλος μεγάλος φωτογράφος του αιώνα μας, ο Ντέηβιντ Ντάνκαν, έφερε στην Αθήνα αυτό το πολύτιμο υλικό και μας το έδωσε λέγοντας. «Ο Ντμίτρ Κέσελ ήταν εδώ, κάτω από την Ακρόπολη, στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Τότε που πολλά όνειρα έγιναν εφιάλτες και ο ηρωισμός, η αγωνία και το πάθος μάτωσαν αυτή την όμορφη χώρα. Σας στέλνει, μέσα απ’ την καρδιά του, όσα θραύσματα μάζεψε από εκείνα τα γεγονότα. Τη δική του φωτογραφική μαρτυρία».
Tην Κυριακή 3 Δεκεμβρίου βρισκόμουν, στην Αθήνα στην Πλατεία Συντάγματος, μαζί με έναν Αμερικανό ρεπόρτερ, τον Κόνι Πούλος. Είχε ξεκινήσει μια μεγάλη διαδήλωση. Οι οπαδοί του ΕΑΜ διαμαρτύρονταν για τον αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Η αστυνομία είχε διαταχθεί να σταματήσει τη διαδήλωση και είχε σχηματίσει ένα κλοιό στο δρόμο. Την προηγούμενη μέρα η Κυβέρνηση είχε δώσει την άδεια της αλλά αργά τη νύχτα η άδεια ανακλήθηκε. Οι αξιωματούχοι του ΕΑΜ δήλωσαν πως ήταν αδύνατο να ματαιώσουν τη διαδήλωση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και αποφάσισαν να προχωρήσουν
Ένα τεράστιο πλήθος γέμιζε το δρόμο μπροστά από τον αστυνομικό κλοιό. Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί κι ακολούθησε μια ριπή. Βρισκόμαστε με τον Κόνι έξω από τα Παλαιά Ανάκτορα, απέναντι από τον κλοιό της αστυνομίας. Όταν άρχισαν οι πυροβολισμοί εγκλωβιστήκαμε ανάμεσα στις πρώτες γραμμές των διαδηλωτών και τους αστυνομικούς. Καλυφτήκαμε πίσω από το τοιχαλάκι του δρόμου που οδηγεί στα ανάκτορα.
Με τους πρώτους πυροβολισμούς οι διαδηλωτές έπεσαν κάτω.
«Πυροβολούν άοπλους», είπε ο Κόνι. «Ναι» , του απάντησα, «κοίτα αυτόν αριστερά».
Σχεδόν 15 πόδια μακριά μας, ένας άνδρας με πρόσωπο γεμάτο αίματα προσπαθούσε να σηκωθεί από το έδαφος. Κρατούσε το στομάχι του κι αίματα ανάβλυζαν μέσα απ’ τα δάκτυλά του. Οι σποραδικοί πυροβολισμοί σταμάτησαν μερικά δευτερόλεπτα. Οι διαδηλωτές σηκώθηκαν και άρχισαν να διαλύονται. Μερικά σώματα έμεναν ακίνητα στο δρόμο. Κάποιος ζητούσε βοήθεια. Όσοι τραυματίες μπορούσαν να περπατήσουν υποβαστάζονταν από τους συντρόφους τους. Μετά από μια μικρή διακοπή η αστυνομία πυροβόλησε ξανά. Όταν φάνηκε πως οι πυροβολισμοί σταματούν οριστικά, μερικοί διαδηλωτές εμφανίστηκαν στην Πλατεία Συντάγματος για να μαζέψουν τους νεκρούς και τους βαριά τραυματισμένους. Η αστυνομία πυροβόλησε και τους απώθησε.
Συνολικά η αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140, ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες. Αυτό, όμως, δε σταμάτησε τους διαδηλωτές που άρχισαν να κατευθύνονται προς τον αστυνομικό σταθμό απ’ όπου αναχαιτίστηκαν με νέα πυρά.
Την ίδια στιγμή τα βρετανικά τεθωρακισμένα που είχαν σταθμεύσει κατά μήκος της Πανεπιστημίου κινήθηκαν και εμφανίστηκαν στο δρόμο οι άντρες της βρετανικής στρατιωτικής αστυνομίας. Οι διαδηλωτές τους υποδέχτηκαν με ανακούφιση κι έτρεξαν στην Πλατεία Συντάγματος να τους αγκαλιάσουν και να τους φιλήσουν.
Ένας Βρετανός αξιωματικός φώναξε στο διευθυντή της αστυνομίας Άγγελο Έβερτ που στεκόταν στον εξώστην του αστυνομικού αρχηγείου.
«Σταματήστε αμέσως να πυροβολείτε».
Ο Έβερτ απάντησε με αθωότητα «Ποιος πυροβολεί;»
(Dmitri Kessel)
Ένα τεράστιο πλήθος γέμιζε το δρόμο μπροστά από τον αστυνομικό κλοιό. Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί κι ακολούθησε μια ριπή. Βρισκόμαστε με τον Κόνι έξω από τα Παλαιά Ανάκτορα, απέναντι από τον κλοιό της αστυνομίας. Όταν άρχισαν οι πυροβολισμοί εγκλωβιστήκαμε ανάμεσα στις πρώτες γραμμές των διαδηλωτών και τους αστυνομικούς. Καλυφτήκαμε πίσω από το τοιχαλάκι του δρόμου που οδηγεί στα ανάκτορα.
Με τους πρώτους πυροβολισμούς οι διαδηλωτές έπεσαν κάτω.
«Πυροβολούν άοπλους», είπε ο Κόνι. «Ναι» , του απάντησα, «κοίτα αυτόν αριστερά».
Σχεδόν 15 πόδια μακριά μας, ένας άνδρας με πρόσωπο γεμάτο αίματα προσπαθούσε να σηκωθεί από το έδαφος. Κρατούσε το στομάχι του κι αίματα ανάβλυζαν μέσα απ’ τα δάκτυλά του. Οι σποραδικοί πυροβολισμοί σταμάτησαν μερικά δευτερόλεπτα. Οι διαδηλωτές σηκώθηκαν και άρχισαν να διαλύονται. Μερικά σώματα έμεναν ακίνητα στο δρόμο. Κάποιος ζητούσε βοήθεια. Όσοι τραυματίες μπορούσαν να περπατήσουν υποβαστάζονταν από τους συντρόφους τους. Μετά από μια μικρή διακοπή η αστυνομία πυροβόλησε ξανά. Όταν φάνηκε πως οι πυροβολισμοί σταματούν οριστικά, μερικοί διαδηλωτές εμφανίστηκαν στην Πλατεία Συντάγματος για να μαζέψουν τους νεκρούς και τους βαριά τραυματισμένους. Η αστυνομία πυροβόλησε και τους απώθησε.
Συνολικά η αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140, ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες. Αυτό, όμως, δε σταμάτησε τους διαδηλωτές που άρχισαν να κατευθύνονται προς τον αστυνομικό σταθμό απ’ όπου αναχαιτίστηκαν με νέα πυρά.
Την ίδια στιγμή τα βρετανικά τεθωρακισμένα που είχαν σταθμεύσει κατά μήκος της Πανεπιστημίου κινήθηκαν και εμφανίστηκαν στο δρόμο οι άντρες της βρετανικής στρατιωτικής αστυνομίας. Οι διαδηλωτές τους υποδέχτηκαν με ανακούφιση κι έτρεξαν στην Πλατεία Συντάγματος να τους αγκαλιάσουν και να τους φιλήσουν.
Ένας Βρετανός αξιωματικός φώναξε στο διευθυντή της αστυνομίας Άγγελο Έβερτ που στεκόταν στον εξώστην του αστυνομικού αρχηγείου.
«Σταματήστε αμέσως να πυροβολείτε».
Ο Έβερτ απάντησε με αθωότητα «Ποιος πυροβολεί;»
(Dmitri Kessel)
Είχε ξεκινήσει μια μεγάλη διαδήλωση
Οι οπαδοί του ΕΑΜ διαμαρτύρονταν για τον αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ
Η αστυνομία είχε διαταχθεί να σταματήσει τη διαδήλωση
Ένα τεράστιο πλήθος γέμιζε το δρόμο μπροστά από τον αστυνομικό κλοιό
Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί και ακολούθησε μια ριπή
Η επίθεση στη διαδήλωση της Κυριακής της 3ης του Δεκέμβρη, έγινε με εντολή της κυβέρνησης του Παπανδρέου και του αρχηγού της Ελληνικής αστυνομίας, Άγγελου Έβερτ.
54 νεκροί και 70 τραυματίες τα θύματα της.
(Σπύρος Λιναρδάτος: Πολιτική και Πολιτικοί)
Οι οπαδοί του ΕΑΜ διαμαρτύρονταν για τον αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ
Η αστυνομία είχε διαταχθεί να σταματήσει τη διαδήλωση
Ένα τεράστιο πλήθος γέμιζε το δρόμο μπροστά από τον αστυνομικό κλοιό
Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί και ακολούθησε μια ριπή
Η επίθεση στη διαδήλωση της Κυριακής της 3ης του Δεκέμβρη, έγινε με εντολή της κυβέρνησης του Παπανδρέου και του αρχηγού της Ελληνικής αστυνομίας, Άγγελου Έβερτ.
54 νεκροί και 70 τραυματίες τα θύματα της.
(Σπύρος Λιναρδάτος: Πολιτική και Πολιτικοί)
Πυροβολούν άοπλους!
Μερικά σώματα έμειναν ακίνητα στο δρόμο
Συνολικά οι αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140.
Ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες
Την ίδια στιγμή τα βρετανικά τεθωρακισμένα κινήθηκαν
Εμφανίστηκαν οι άνδρες της βρετανικής στρατιωτικής αστυνομίας
Κάποιοι ζητούσαν βοήθεια
Μερικά σώματα έμειναν ακίνητα στο δρόμο
Συνολικά οι αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140.
Ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες
Την ίδια στιγμή τα βρετανικά τεθωρακισμένα κινήθηκαν
Εμφανίστηκαν οι άνδρες της βρετανικής στρατιωτικής αστυνομίας
Κάποιοι ζητούσαν βοήθεια
Οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν ξανά. Αυτή τη φορά κρατούσαν μια πελώρια αμερικάνικη σημεία και κατέβαιναν αργά το δρόμο φωνάζοντας ρυθμικά: «Ρούζσβελτ, Ρούζσβλτ». Δεν επιχείρησαν να επιτεθούν στον αστυνομικό σταθμό. Μετά από λίγο οι δρόμοι έμειναν έρημοι. Μερικοί άνδρες και γυναίκες άφηναν πρόχειρους ξύλινους σταυρούς στα σημεία που είχε χυθεί το αίμα των θυμάτων. Άλλες γυναίκες μάζευαν το αίμα σε χαρτοσακούλες και παλιές κονσέρβες.
Την επόμενη μέρα στην κηδεία των 23 θυμάτων καταλάβαμε γιατί.
Η νεκρώσιμη ακολουθία έγινε στη Μητρόπολη κι ένα μεγάλο πλήθος προσευχόταν στη μικρή πλατεία. Από κει η νεκρική πομπή κατευθύνθηκε στο Σύνταγμα. Τα φέρετρα παρατάχθηκαν σε μια γραμμή, εκεί όπου τα θύματα των πυροβολισμών της Κυριακής είχαν πέσει. Όλοι γονάτισαν σε σιωπηλή προσευχή. Μερικοί κρατούσαν πανώ γραμμένα με το αίμα των θανάτων. Ένα που βρισκόταν στην κορυφή της πομπής, έγραφε: «όταν ο λαός είναι αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της τυραννίας πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στις αλυσίδες και τα όπλα». Ήταν πιτσιλισμένο με αίμα.
Η νεκρώσιμη ακολουθία έγινε στη Μητρόπολη κι ένα μεγάλο πλήθος προσευχόταν στη μικρή πλατεία. Από κει η νεκρική πομπή κατευθύνθηκε στο Σύνταγμα. Τα φέρετρα παρατάχθηκαν σε μια γραμμή, εκεί όπου τα θύματα των πυροβολισμών της Κυριακής είχαν πέσει. Όλοι γονάτισαν σε σιωπηλή προσευχή. Μερικοί κρατούσαν πανώ γραμμένα με το αίμα των θανάτων. Ένα που βρισκόταν στην κορυφή της πομπής, έγραφε: «όταν ο λαός είναι αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της τυραννίας πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στις αλυσίδες και τα όπλα». Ήταν πιτσιλισμένο με αίμα.
